روش استفاده از ملاس در تغذیه دام و طیور
از ملاس بصورت های مختلف میتوان در تغذیه دام و طیور استفاده کرد که پاشیدن ملاس رقیق شده با آب بر روی علوفه خشبی و بد خوراک متداول ترین روش استفاده از آن است.
در فرآیند تولید قند و شکر از (چغندرقند و یا نیشکر) بخشی از قندهای غیرقابل تبلور به صورت مایعی تیره رنگ به نام ملاس جدا می گردد که میزان تقریبی ماده خشک آن ۷۵% می باشد. در کارخانه های قند بخشی از این ملاس در فرآیند تولید تفاله چغندر به آن اضافه می شود که این تفاله ها به رنگ تیره بوده و در دامداریها جهت تغذیه دام مورد مصرف قرار می گیرند.
ترکیبات ملاس شامل ۵۰% قندهای مختلف بوده و از لحاظ پروتئین (۴ تا ۸ درصد) فقیر بوده و ارزش پروتئینی بالایی ندارد و ترکیبات پروتئینی آن از آمین های آزاد و بتائین می باشد. میزان خاکستر ملاس بالا و حدود ۱۰درصد است.
چگونگی استفاده از ملاس در جیره غذایی دام و طیور:
پاشیدن ملاس روی علوفه خشبی و بد خوراک
الف: خوش خوراکی ملاس بالاست و دامها با اشتهای فراوان آن را مصرف می کنند بطوریکه می توان از آن برای قسمتهایی از جیره که خوش خوراک نیست و یا در ترکیب با تمامی اجزای خوراک دام از آن استفاده کرد. در این روش ملاس بطور مستقیم و یا پس از رقیق شدن در آخور روی علوفه خشبی پاشیده میشود. این روش سبب افزایش مصرف علوفه توسط دام میشود.
ب: حل نمودن اوره در آب گرم و مخلوط کردن آن با ملاس و پاشیدن مخلوط فوق روی غذاها در آخور .
پ: تغذیه ملاس رقیق شده و یا رقیق نشده به صورت لیسیدنی، بدین ترتیب که ملاس در ظرفی ریخته شده و چرخی در آن طوری تعبیه میشود که چرخ در هر بار دور زدن آلوده به ملاس میشود و حیوان قسمت بالایی را لیس میزند.
ج: افزودن ملاس به علوفه در موقع سیلاژ کردن .
د: افزودن ملاس به غذای کنسانتره و پلت نمودن آن .
م: افزودن ملاس به آب آشامیدنی طیور به مقدار بسیار کم برای دفع بعضی از سموم و مواد دارویی.
بطور کلی مزایای استفاده از ملاس بشرح زیر است:
- از نظر ارزش غذایی ملاس در حدود ۶۷% ارزش غلات را دارد و اگر با علوفه خشبی کم ارزش مخلوط شود، تقریباً معادل آنها ارزش غذایی دارد.
- قیمت ملاس از غلات پایینتر است.
- در دامهایی که دچار یبوست هستند، میتوان از ملاس بعنوان یک ملین استفاده کرد.
- در تهیه غذاهای کنسانتره، افزودن ملاس ماهیت گرد و خاکی آنها را از بین میبرد.
- در تهیه پلت از غذاهای آردی شکل، ملاس موجب چسبندگی ذرات شده و قوام پلت را زیاد میکند.
- استفاده از ملاس همراه با علوفه خشبی کم ارزش موجب افزایش خوش خوراکی آنها میشود و در نتیجه مصرف حیوانات افزایش مییابد.
- جهت کاهش غبار و ذرات ریز در جیره غذایی.
- بعنوان ماده چسبناک در تهیه پلت.
- جهت تحریک فعالیت میکرو ارگانیسمهای شکمبه.
- برای تأمین فاکتورهای ناشناخته.
- بعنوان حامل NPN و ویتامینها در مکملهای مایع.
- در مورد ملاس نیشکر بعنوان منبع میکروالمنتها.
- در جیره نشخوارکنندگان مقدار ملاس ۱۰-۱۵% جیره محدود میشود، بیش از ۱۵% در جیره سبب بد شکل شدن غذا میشود، بطوریکه سبب ناراحتی دستگاه گوارش میگردد و فعالیت میکروبی شکمبه را مختل میسازد.
- طیور به ملاس حساستر هستند، بطوریکه زیادیاش در جیره سبب اسهال میشود. مقدار محدود ۵-۲% است.