پرسش از دامپزشک: نظر شما در مورد ترشحات چسبناک چشم و سرفه های خشک در گوساله ها چیست و چه آزمایش هایی را پیشنهاد می کنید؟
پرسش از دامپزشک: من با یک مزرعه بسیار بزرگ پرورش تلیسه کار می کنم که از وجود گوساله هایی با چشم های چسبناک و سرفه خشک، شکایت می کنند. گوساله هایی که این مشکلات را دارند آنهایی هستند که اخیرا، در سن ۹۰ روزگی، از هچ های انفرادی به جایگاه های شیرگیری منتقل شده اند. این جایگاه ها از اول جولای ۲۰۱۳ استفاده می شوند اما این مشکل تا زمستان امسال، پیش نیامده بود. صاحبان دامداری تصور می کنند که در هر جایگاه تقریبا ۵۰ درصد گوساله ها درگیر هستند. این گوساله ها تا زمانی که تب یا پیشرفت بیماری همراه با علائمی از پنومونی (سختی تنفس، بیحالی، ترشحات بینی و غیره) نداشته باشند، تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار نمی گیرند. من نمی دانم در چه تعداد از گوساله هایی که ترشحات چسبناک چشم و سرفه خشک داشتند، بیماری پیشرفت کرد و پنومونی ایجاد شد، اما همه آنها نبودند چون گزارش میزان بروز بیماری تنفسی در سن ۹۱ تا ۱۲۰ روزگی بیش از ۵۰ درصد نمی باشد.
گوساله ها در سن ۰ تا ۹۰ روزگی در هچ های انفرادی پلاستیکی که قسمت های جلویی آنها با توری محصور است، قرار می گیرند. پس از آن به جایگاههای شیرگیری مستطیلی که یک بستر خاکی در قسمت عقبی و سیمانی در قسمت جلویی دارند، منتقل می شوند. در پشت جایگاهها یک دیوار یکپارچه وجود دارد و یک سقف بلند که قسمت خاکی جایگاه را می پوشاند. جایگاه شلوغ بوده و قسمتی که این گوساله ها هستند به طور محسوسی باد می وزد که قطعا باعث تحریک چشم می شود. نظر شما در مورد ترشحات چسبناک چشم و سرفه های خشک در گوساله ها چیست و چه آزمایش هایی را پیشنهاد می کنید؟
پاسخ دامپزشک: چشم های چسبناک و سرفه های خشک در گوساله هایی که به تازگی به جایگاه های گروهی منتقل شدند، یک مشکل معمول می باشد. تاکیدی که شما و دامدار بر این مشکل دارید موجه است. علائم می تواند در حد حساسیت به بستر خاکی و وزش باد باشد اما ممکن است علائم اولیه یک عفونت ویروسی یا شیوع بیماری چشم صورتی باشدکه می تواند بسیار پیچیده تر شود. تنها با دو علامت بالینی (ترشحات چشمی و سرفه) می توان تشخیص داد که یک مشکل دستگاه تنفسی فوقانی وجود دارد که می تواند به دلیل عفونت (ویروس، باکتری، مایکوپلاسما یا ترکیبی از آنها)، تحریک توسط ذرات گرد و غبار محیط، اندوتوکسین های باکتری، اجزای مخمر یا دبریس کنه و با احتمال کمتر به دلیل مواد حساسیت زای ناشی از علوفه یا بستر موجود در فضا باشد. در شیوع عفونت دستگاه تنفسی فوقانی در گوساله های تازه از شیر گرفته، ما انتظار داریم گوساله در مدت ۲ هفته بهبود یابد و بعد از سه هفته، به ندرت موارد جدید بیماری بروز کند. عفونت های ویروسی مجاری تنفسی فوقانی، با تب همراه می باشند. این گوساله ها به ندرت به آنتی بیوتیک نیاز دارند اما ممکن است به یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی مثل Benamine، جهت کنترل تب بالا و کمک به غذا خوردن و آشامیدن گوساله ها، نیاز باشد. اگر این بیماری یک عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی باشد، در تعداد محدودی از گوساله ها ممکن است بیماری، پیچیده شده و پنومونی ایجاد کرد. با مراقبت دقیق بازرسین آموزش دیده بهداشت گوساله، گوساله های مبتلا به پنومونی را می توان جدا کرد چون وقتی تمام گوساله های گروه دراز کشیده اند آنها آخرین گوساله هایی هستند که بلند می شوند یا زمانی که غذای جدید را می آورند آنها آخرین گوساله هایی هستند که بلند می شوند. گوساله های مبتلا به پنومونی، برای تنفس تلاش بیشتری می کنند که از راه دور نیز قابل مشاهده می باشد. در گوساله هایی که تنفس طبیعی داشته باشند قفسه سینه هنگام دم به خارج و هنگام بازدم به داخل می رود. در گوساله ها هنگام تنفس طبیعی جا به جایی شکم به میزان خیلی کم می باشد در صورتیکه در گوساله های مبتلا به پنومونی، هنگام بازدم زمان و تلاش بیشتری صرف شده که همراه با جا به جایی مشخص شکمی می باشد. اینها گوساله هایی هستند که به آنتی بیوتیک نیاز دارند. دامپزشک مزرعه پس از انجام برخی آزمایش های تشخیصی می تواند بهترین گزینه را برای درمان زود هنگام و موثر، پیشنهاد دهد.
این امکان وجود دارد که در مرحله میانی شیوع بیماری چشم صورتی باشید. چشم صورتی در گوساله ها همیشه به دلیل عامل باکتریایی کلاسیک، Moraxella bovis، نمی باشد. سایر عوامل تحریکی آن ovis Moraxella، Histophilussomnus، و ویروس BVD، ویروس IBR، Mycoplasma bovis، Pasteurella sp. و عفونت عای عمومی که می توانند منجر به ایجاد مشکلات چشمی شوند نیز می باشند. تنش، تراکم بالا، ضعف ایمنی و حشرات، به خصوص در گوساله های تازه از شیر گرفته، می توانند این مشکل را ایجاد کنند.
در صورت عفونی نبودن، وجود ترشحات چسبناک چشم و سرفه در این گروه از گوساله ها، ممکن است به دلیل التهاب ناشی از شرایط معمول محیطی مثل باد، گرد و غبار، ذرات (باکتریایی، مایکوپلاسما، انگلی، مخمر، گرده گل)، کیفیت بستر یا غذا باشد.
جهت تشخیص عفونی یا التهابی یودن بیماری، دامپزشک شما می تواند سو آب های مخصوص عمقی بینی، حلقی را برای انجام آزمایش های باکتریایی، مایکوپلاسما و ویروسی استفاده نماید. آزمایشگاه تشخیص دامپزشکی که این آزمایش ها را انجام می دهد ممکن است سو آب ها و محیط مخصوصی که برای انتقال سواب ها لازم می باشد تا صحیح ترین نتیجه به دست آید را در اختیار شما قرار دهد. برنامه ریزی کنید تا حداقل از ۶ گوساله ای که به تازگی علائم را نشان داده و هنوز درمان نشده اند، نمونه برداری کنید.
ارزیابی تهویه جایگاه های گوساله بسیار تعیین کننده می باشد. علی رغم بادخیز بودن، ممکن است هوای موجود در قسمت پشتی جایگاه های متراکم آنطور که شما توصیف نمودید، شدیدا آلوده به باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها، مخمرها و سایر منابع عفونت، التهاب یا حساسیت باشد. شمار باکتریایی بستر، آزمایش تشخیصی دیگری است که ممکن است سایر عوامل خطر ساز را مشخص نماید. در پایان، کیفیت آب را آزمایش نمائید. ترشحات تنفسی مملو از ویروس یا باکتری بوده که منبع آبی را آلوده می نمایند، بخصوص اگر به صورت مشترک، برای بیش از یک جایگاه گوساله ها استفاده شود.