وبلاگ دستچین

کنجاله آفتابگردان   (Sunflower Meal = SNFM)

کنجاله آفتابگردان یک محصول ارزشمند و ایمن است که محتوی پروتئین و فیبر و چربی است و یکی از عمده ترین منابع غذایی تامین پروتئین در جیره غذایی دام و طیور به شمار می رود که به ویژه در رژیم غذایی نشخوارکنندگان بطور وسیعی مورد استفاده قرار می گیرد.

از ویژگی های جالب کنجاله آفتاب گردان، عدم وجود عوامل ضدتغذیه ذاتی در آن است و لذا برخلاف سایر کنجاله های پروتئینی از جمله سویا، کلزا یا پنبه دانه برای از بین بردن عوامل ضد تغذیه ای نیاز به حرارت دادن یا توجه ویژه ندارد. نمایه اسید آمینه آن از نظر آمینو اسیدهای حاوی گوگرد، به ویژه متیونین از منابع پروتئینی دیگر غنی تر است اما لیزین آن بسیار کمتر از کنجاله سویا است. همچنین یک منبع ارزشمند از کلسیم، فسفر و ویتامین B است.

آنالیز کنجاله آفتابگردان یا ترکیب شیمیایی کنجاله آفتابگردان بسته به نوع دانه و روش استحصال روغن از آن (پرس مکانیکی و استفاده از حلال) متفاوت می باشد. در روش پرس مکانیکی مقدار معمول پروتئین بین ۲۹% تا ۳۳% ، فیبر یا الیاف خام از ۲۷% تا ۳۱% ، چربی بین ۳% تا ۱۲% و انرژی تا ۲۲ MJ/kg یا بیشتر و در روش استفاده از حلال، مقدار معمول پروتئین ۳۵% ، فیبر خام از ۲۰% تا ۲۶% درصد، چربی تا ۳% و انرژی تا ۱۹ MJ/kg می باشد. لیگنین در محدوده ۹% تا ۱۲٪ در دو روش فوق متغیر است.

مقدار بالای فیبر و لیگنین در کنجاله آفتابگردان باعث کاهش هضم مواد مغذی می شود و مقادیر انرژی آن کمتر از کنجاله سویا است که استفاده از آنرا در جیره غذایی نشخوار کنندگان مناسب می کند. باید تأکید کرد که کنجاله آفتابگردان از نظر مقدار پروتئین، فیبر و چربی در مقایسه با بسیاری از کنجاله های رایج، بسیار متغیر است، بنابراین هنگام تنظیم رژیم های غذایی با استفاده از کنجاله آفتابگردان، همواره باید با استفاده از نتایج واقعی آزمایش نمونه مورد استفاده، به تحلیل جیره غذایی بپردازید نه مقادیر جداول و رفرنسها. لازم به ذکر است که متاسفانه بسیاری از آزمایشات نمونه های کنجاله آفتابگردان به فرآیندهای مربوط به نوع خالص سازی و استخراج روغن آن اشاره نمی کنند.

یکی از مزایای استفاده از کنجاله آفتابگردان عاری بودن آن از نظر عوامل ضد تغذیه ای مانند آنهایی است که در سویا، پنبه دانه و کلزا وجود دارند و به همین دلیل، به عنوان غذایی سالم برای همه گونه ها محسوب می شود، تنها محدودیت های آن وجود فیبر بالا و کمبود آمینو اسید است. با این حال، باقیمانده آلودگیهای حاصل از نحوه کشت، برداشت و عملیات پس از برداشت آفتابگردان ممکن است نگران کننده باشد.

استفاده از کودهای حاوی مس در کشت آفتابگردان گاهی منجر به افزایش سطح مس در محصولات آفتابگردان می شود که در این میان گوسفندان بیشتر از سایر نشخوار کنندگان نسبت به مسمومیت مزمن بر اثر وجود مقادیر بالای مس در کنجاله آفتابگردان حساس هستند. در اینگونه موارد و برای جلوگیری از مسمومیت حاصل از مقادیر بالای مس در کنجاله آفتابگردان توصیه به استفاده از منابع مولیبدن، مانند خوراک سبز در جیره غذایی گوسفند شده است که ممکن است به جلوگیری از انباشت بیش از حد مس در کبد کمک کند.

کنجاله آفتابگردان به مدت طولانی برای تغذیه گوسفند مورد استفاده قرار می گرفته و آزمایش های متعددی تا کنون تایید کرده اند که کنجاله آفتابگردان بدون مشکل می تواند به عنوان یک مکمل پروتئینی در رژیم های روزمره گوسفند استفاده شود و از این نظر جایگزین مناسبی برای کنجاله سویا و کنجاله پنبه دانه محسوب می شود.
پروتئین موجود در کنجاله آفتابگردان بیشتر از دیگر کنجاله های پروتئینی با منشاء روغنی تجزیه پذیر است بطوریکه در یک آزمایش در دامهایی که با کنجاله آفتابگردان تغذیه شدند مقدار آمونیاک شکمبه به سرعت در عرض ۴ ساعت پس از تغذیه افزایش یافت، که باعث تسهیل سنتز میکروبی و هضم OM می شود.
همچنین، کنجاله آفتابگردان می تواند به عنوان یکی از منابع تامین پروتئین مکمل در رژیم های غذایی گاوهای شیری باشد.

کنجاله آفتابگردان به عنوان یک منبع پروتئین غنی، اما ضعیف از نظر لیزین و فیبر بالا، می تواند جهت تغذیه طیور تخمگذار مورد استفاده قرار گیرد.

کنجاله آفتابگردان یک منبع با ارزش پروتئین برای گونه های ماهی است که غالبا برای جایگزینی وعده های سویا استفاده می شود، زیرا از مهار کننده های آنزیم تریپسین آزاد است و در عین حال محتوی ویتامین بالاتری نسبت به کنجاله سویا است. می توان از آرد کنجاله آفتابگردان به عنوان یک جایگزین مقرون به صرفه برای غذا ماهی تیلاپیا استفاده کرد. همچنین آرد کنجاله آفتابگردان می تواند جایگزین ۱۰ تا ۲۵ درصد پودر ماهی در رژیم های غذایی ماهی تیلاپیا شود.