وبلاگ دستچین

دانه سویا بر اساس ماده خشک حاوی ۴۲% پروتئین خام است و بر حسب روش روغنکشی، کنجاله بدست آمده حاوی ۴۱ تا ۵۰ درصد پروتئین خام می باشد که در حال حاضر کنجاله سویا فراوانترین و مرغوبترین نوع پروتئین گیاهی است.

کنجاله سویا (Soybean Meal = SBM)

کشت سویا (لوبیای روغنی) و استخراج روغن خوراکی از آن از روزگاران قدیم در خاور دور رایج بوده است. دانه سویا بر اساس ماده خشک حاوی ۴۲ درصد پروتئین خام است و برحسب روش روغنکشی، کنجاله بدست آمده حاوی ۴۱ تا ۵۰ درصد پروتئین خام می باشد. درحال حاضر کنجاله سویا فراوانترین و مرغوبترین مکمل پروتئین گیاهی است، بطوری که معیار ارزشگذاری انواع پروتئین گیاهی محسوب شده و ارزش آن معادل ۱۰۰ فرض می شود و سایر خوراکهای پروتئینی گیاهی با آن قیاس می گردند.

آنالیز کنجاله سویا:

ارزش غذایی کنجاله سویای به دست آمده از روش هیدرولیکی حاوی ۴۱ تا ۴۴ درصد پروتئین خام و ۵ تا ۸ درصد چربی خام می باشد در حالیکه کنجاله سویای حاصل از روش حلال حاوی ۴۴ تا ۵۰ درصد پروتئین خام و کمتر از ۱ درصد چربی خام است. فیبر یا الیاف خام کنجاله سویا کمتر از کنجاله سایر دانه های روغنی بوده و از ۷ درصد تجاوز نمی کند. مجموع مواد غذایی قابل هضم کنجاله سویا ۷۱ تا ۸۰ درصد می باشد. میزان کلسیم در این خوراک ۰/۳ درصد و فسفر آن حدود ۰/۶۵ درصد است.

علی رغم اینکه کنجاله سویا از نظر محتوای پروتئین خام و مرغوبیت پروتئین، بهترین پروتئین گیاهی محسوب می شود، اما از نظر دو اسیدآمینه سیستین و متیونین کمبود دارد لذا در جیره طیور و تک معده ای ها که قادر به سنتز اسیدهای آمینه ضروری نمی باشند، باید این اسیدهای آمینه بصورت مکمل به جیره غذایی اضافه شوند و یا از طریق خوراکهای دیگر، مثل پودر ماهی تامین گردند.

کنجاله سویا حاوی تعدادی مواد سمی (inhibitors) محرک و بازدارنده است که این مواد خصوصیات آلرژی زا، گواترزایی و ضد انعقاد دارند. در تغذیه حیوانات، فقط وجود مواد بازدارنده پروتئاز که ۶ نوع از آنها شناخته شده است اهمیت دارد. از این مواد، عامل ضد تریپسین (antitrypsin factor) و عامل ضد کیموتریپسین از اهمیت ویژه ای برخوردارند. کنجاله سویا حاوی اوره آز نیز می باشد. حرارت پخت در روش هیدرولیکی تا حد زیاد موجب خنثی سازی این عوامل نا مطلوب می شود اما برای بی ضرر کردن کنجاله سویا، معمولا آنرا پس از استحصال، حرارت کافی می دهند تا عوامل ضد پروتئازهای مضر، منعقد و خنثی گردند.

ثابت شده است که مصرف دانه خام سویا و کنجاله حرارت نداده موجب به تاخیر انداختن رشد حیوانات تک معده ای و طیور می شود. علت اصلی به تاخیر افتادن رشد، وجود عوامل بازدارنده پروتئازها و در نتیجه اختلال در هضم پروتئین ها می باشد. در تغذیه (نشخوارکنندگان) به جز نوزاد آنها تا سن سه ماهگی که تک معده ای محسوب می شوند، وجود عوامل بازدارنده پروتئازها اهمیت ندارد، چون احتمالا این مواد قبل از رسیدن به شیردان و روده باریک، در شکمبه متلاشی می شوند بنابر این حرارت دادن کنجاله سویا و سایر خوراکها برای مصرف در تغذیه نشخوارکنندگان ضرورت ندارد. برای تک معده ای ها، حرارت دادن باید با رعایت اصول خاصی انجام شود زیرا حرارت زیاد بعضی اسیدهای آمینه از جمله، لیزین و آرژنین را غیر مفید می سازد.

کنجاله سویا از لحاظ دو اسیدآمینه سیستین و متیونین کمبود دارد. ذرت نیز از نظر اسیدآمینه لیزین کمبود دارد بنابر این در جیره های غذایی که از ذرت و کنجاله سویا به مقدار فراوان استفاده می شود، کمبود این اسیدهای امینه باید از طریق مکمل سنتز شده اسیدهای آمینه مذکور یا پودر ماهی جبران شود. کنجاله سویا از نظر ویتامینهای گروه B نیز کمبود دارد. تمام این کمبودها فقط در جیره تک معده ایها اهمیت دارد.