پرسش و پاسخ دامپزشکی ۳
سئوال: عفونت مایکوپلاسمایی در گوساله ها ممکن است منجر به عفونت گوش شود. می توانید اطلاعاتی درباره عفونت مایکوپلاسمایی در گوساله ها بدهید؟ چگونه یک گوساله مبتلا می شود؟ چگونه درمان می شود؟ آیا می توان از ابتلا جلوگیری کرد؟
پاسخ: مایکوپلاسما ارگانیسمی بسیار کوچک می باشد که توسط یک غشا محدود گردیده است و می تواند بخشی از فلور طبیعی دام سالم و یا عامل بیماری تنفسی در گوساله های نوزاد باشد. همچنین عفونت مایکوپلاسمایی می تواند عامل عفونت گوش و خمیدگی سر در گوساله ها نیز باشد.
احتمالا منبع عفونت مایکوپلاسمایی در گوساله ها ترشحات دهانی یا بینی و یا آغوز مادرشان می باشد. در ضمن ارتباط نزدیک بین گوساله ها نیز می تواند باعث گسترش عامل بیماریزا از یک گوساله به سایر گوساله ها شود. مصرف شیرهای ضایعاتی پاستوریزه نشده و آلوده به مایکوپلاسما نیز می تواند منبع مهم دیگری در آلودگی گوساله ها باشد. منابع محیطی مانند هوا و یا بستر نیز احتمالا منبع دیگر آلودگی گوساله ها هستند.
درمان عفونت مایکوپلاسمایی بسیار سخت است و باید دام آلوده به مایکوپلاسما از سایر گله جدا شود. عفونت در دامها ایجاد التهاب می کند و سامانه ایمنی دام قادر به از بین بردن عفونت نیست و بسیاری از دامها با التهاب مزمن و عفونت طولانی مدت در گله باقی می مانند. این دام به طور متناوب از طریق ترشحات دهانی و بینی و شیر (مخصوصا هنگامی که دام تحت تنش بوده و سامانه ایمنی اش تضعیف شده است) عامل بیماریزا را در گله پخش می کنند.
این ارگانیسم نسبت به درمان با آنتی بیوتیک هایی مانند پنسیلین، آمپی سیلین، آموکسی سیلین و سفتی فور مقاوم می باشد. زیرا دارای دیواره سلولی است. اخیرا برای درمان از دو آنتی بیوتیک فلورفنیکل (NuFor Gold) و تولاترومایسین (Draxxinâ) استفاده می شود.
به منظور پیش گیری از ابتلا به مایکوپلاسما، باید منبع انتقال آن را بیابید. از آنجایی که گاوها می توانند این ارگانیسم را به گوساله هایشان از طریق مصرف آغوز منتقل کنند، باید سریعا بعد از تولد، گوساله را از مادرش جدا کنید.
قبل از خشک کردن گاوهای دوشا، شیر آنها را از نظر مایکوپلاسما کشت دهید و آغوز گاوهای مثبت (از نظر مایکوپلاسما) را به گوساله ها نخورانید. برای گوساله ها از شیر پاستوریزه شده یا از جایگزین شیر استفاده نمایید. گوساله ها را در جایگاه های انفرادی نگه داری کنید تا از تماس آنها با همدیگر پیش گیری شود.
در گله هایی که مشکل همه گیری مایکوپلاسما وجود دارد، به احتمال زیاد منابع طبیعی عامل بیماری هستند. ارگانیسم می تواند برای طولانی مدت در محیط های حفاظت شده زنده باقی بماند. این ارگانیسم محیط های مرطوب و خنک را دوست دارد و مشخص گردیده است که می تواند برای ماهها در بسترهای شنی بازیافتی، استخرهای آب خنک کننده و گردشگاه های کثیف، زنده باقی بماند.
گوساله ها را با هم وارد جایگاه کنید و با هم خارج نمایید تا فرصت کافی برای تمیز کردن، خشک کردن و ضد عفونی جایگاه وجود داشته باشد.
گاوها و گوساله هایی که از نظر عفونت مایکوپلاسما مثبت هستند را یا جدا از مابقی گله نگهداری کنید یا آنها را حذف کنید، هرچند که آزمایشها نشان دهند که تعداد زیادی از آنها در آزمایش مثبت بوده اند. در چنین موقعیتی واکسیناسیون به عنوان بخشی از برنامه های کنترلی توصیه نمی شود.
سئوال: ما گله ای داریم که هم گوساله ها و هم گاوها دچار سالمونلا هستند. این مسئله سبب مدفوع شل و آبکی در گاوهای تازه زا می شود، اما آنها تب ندارند و اغلب بهبود می یابند. همچنین باعث یک پنومونی شدید در گوساله ها می شود که اگر با داروی بای تریل درمان شوند، بهبود می یابند، در غیر اینصورت می میرند. انواع متفاوتی از سالمونلا شامل سالمونلا پنوپورت، سالمونلا تیفی موریوم و سالمونلا دوبلین جدا شده اند.
(ما می خواهیم واکسیناسیون گاوها را با واکس Salmonella Newport Bacterial SRP Extract-Pfizer شروع کنیم). امیدواریم که حفاظت از طریق ماک (آغوز) برای گوساله ها فراهم شود، اما تا آن زمان نیازمندیم که گوساله ها را نیز واکسینه کنیم.
ما می خواهیم دوز واکسن SRP را از ۲cc به ۱cc برای گوساله ها کاهش دهیم، ولی شنیده ایم که شما این موضوع را توصیه نمی کنید. چرا استفاده از واکسن با نصف دوز مشکل ایجاد می کند؟ ما مطمئن هستیم که شما دانش بیشتری در ارتباط با استفاده، اثر و ایمنی واکس در گوساله ها دارید.
پاسخ: پیشگیری از سالمونلوز در گوساله های جوان بسیار چالش برانگیز است و واکسیناسیون گاوها برای افزایش ایمنی آنها نسبت به بیماری، کاهش انتشار باکتری از طریق مدفوع آنها در محوطه زایشگاه و افزایش سطح آنتی بادی در آغوزی که به گوساله ها داده می شود، شروع خوبی خواهد بود. واکسن سالمونلانیوپورت (SRP) که شما قصد دارید از آن استفاده کنید، برای دامهای شش ماهه و بالاتر توصیه شده است و یک تزریق زیر پوستی ۲ میلی لیتر از واکسن توصیه گردیده است.
استفاده از این واکسن به صورتی متفاوت از آنچه توصیه شده، باید تنها زمانی انجام شود، که داده های کافی از شرکت تولید کننده واکسن وجود داشته باشد یا مقالات کافی دال بر وجود شواهد مناسب از واکسیناسیون گوساله های جوان با نصف دوز در ایجاد یک پاسخ ایمنی مناسب قبل از تماس با باکتری سالمونلا ارائه شده باشد. ما باید مطمئن شویم که هیچ زیانی به گوساله های واکسینه شده وارد نمی شود. با اینکه اعتماد کافی در استفاده از واکسن بر اساس توصیه های برچسب آن داریم، ولی درباره اثر آن در گوساله های جوان مدرکی دردسترس نیست.
حتی با تجویز دوز کامل واکسن در زمان تولد به یک گوساله که می تواند یک پاسخ ایمنی کافی ایجاد کند، بعید است که توسعه ایمنی به میزان کافی زودتر از درگیری با باکتری ایجاد شود.
به علاوه محرک adjurant (آنچه در واکس استفاده می شود، سامانه ایمنی را برای ایجاد پاسخ ایمنی قوی تر تحریک کند) ممکن است برای گوساله های جوان زیان آور باشد، حتی وقتی که در نصف دوز استفاده شود. یک واکسن زنده سالمونلا دابلین وجود دارد که برچسب آن توصیه می کند در گوساله های سالم در سن دو هفتگی جهت پیش گیری از بیماری مربوط به سالمونلا دابلین استفاده شود، اما شما این سویه را جدا نکرده اید.
در صورت عدم واکسیناسیون گوساله ها، انجام سایر موارد پیشگیری و خروج سریع گوساله ها از محوطه پرورش گوساله جهت پاکسازی محوطه، ۲۴ ساعت در روز و هر روز هفته لازم است. برای شکستن دوره چرخش باکتری سالمونلا در پرورش گوساله، گوساله ها نباید سالمونلا را که تقریبا حتی در بستر زایش روی پوشش خارجی گوساله ها، چسبیده به ناف آنها، یا دست و پای آنها، یا در دهان آنها حضور دارند را همراه خود به جایگاه پرورش گوساله حمل کنند. بنابراین یک جایگاه پرورش گوساله تمیز، همراه با ۴ لیتر آغوز از یک گاو سالم فراهم کنید.
سالمونلا می تواند در آغوز یک گاو مریض مبتلا به اسهال وجود داشته باشد، یا ممکن است آماده سازی پستان گاو تازه زا خوب نباشد و آغوز آلوده شود. آغوز را پاستوریزه کنید یا از یک جایگزین آغوز با کیفیت خوب استفاده کنید. گوساله ها را آزمایش کنید، تا مطمئن شوید ایمنی حاصل از آغوز مناسب بوده است.
محصولات آنتی سرم ساخته شده از گاوهای با ایمنی بالا بر علیه سالمونلا تیفی موریوم را می توان بکار برد، اما ما از ارزیابی فوائد آن مطمئن نیستیم.
طرحی برای تغذیه زمستانه داشته باشید تا ایمنی حاصل از تغذیه گوساله ها به حداکثر برسد و به استفاده از مانان اولیگوساکارید در شیر یا جایگزین شیر جهت کاهش امکان اتصال برخی انواع سالمونلا به دیواره روده توجه کنید.
سئوال: به تازگی دو مورد تلفات در تلیسه های شکم اول داشتیم که تصور می کردیم نوعی تب شیر غیر معمول است. یکی از آنها در روز سوم و دیگری در روز هفتم پس از زایمان تلف شدند. بدن هر دو تلیسه بسیار ضعیف شده بود و اقدامات ما موثر نبود. با فرض کمبود کلسیم و فسفر، اقدام به تجویز این دو عنصر معدنی نمودیم. اما دامپزشک ما معتقد بود این تلیسه ها مبتلا به کمبود پتاسیم بوده اند. آیا می توانید توضیحات بیشتری پیرامون این وضعیت بدهید؟
پاسخ: در حقیقت ابتلای این تلیسه ها به کمبود پتاسیم (که تحت عنوان سندرم کمبود پتاسیم یا هیپوکالمیا شناخته می شود) بسیار محتمل است. وقوع چنین مشکلی تازگی ندارد، بطوری که در ۱۵ سال اخیر به عنوان یکی از عوامل مستعد کننده سندرم گاوان زمین گیر شناخته شده است. اغلب به اشتباه تصور می شود، گاوهای مبتلا، درگیر سایر عوامل زمین گیری مانند تب شیر یا ضربه هستند. زمانی که تعدادی از گاوهای مزرعه مبتلا می شوند، به ویژه تلیسه هایی که در دو هفته ابتدایی پس از زایمان به سر می برند، باید کمبود پتاسیم (هیپوکالمیا) شدید را به عنوان عامل ایجاد کننده در نظر بگیرید. هیپوکالمیا تنها منحصر به تلیسه های شکم اول نمی شود، اما وقوع آن در مقایسه با تب شیر در تلیسه ها، نسبت به گاوهای چند شکم زائیده محتمل تر است.
گاوهایی که به علل مختلف (مانند متریت، جا به جایی شیردان به سمت چپ یا کتوز ساده) با کاهش مصرف خوراک روبرو می شوند، معمولا دچار کمبود پتاسیم می شوند. با وجود این، کاهش پتاسیم در گاوهای تازه زا به اندازه ای نیست که موجب تضعیف و زمین گیری شود.
در برخی شرایط خاص سطح پتاسیم خون آنقدر کمتر از مقدار طبیعی آن می شود که ضعف ماهیچه ای چشمگیری را به دنبال دارد و حیوان قادر به برخاستن نیست. بسیاری از گاوهای مبتلا آنچنان ضعیف می شوند که حتی قادر به تحمل وزن سر خود نیستند، بطوری که ترجیح می دهند به طرفین دراز بکشند تا اینکه روی سینه خود بخوابند.
علل افت پتاسیم به طور کامل شناخته نشده اند، اما گاوهای درگیر اغلب سابقه ابتلای مکرر به کتوز و درمان با داروهایی همچون دکستروز، استروئیدها و پروپیلن گلایکول را داشته اند. البته در برخی موارد، گاوها هیچ سابقه ای از ابتلا به کتوز و درمان آن نداشته اند.
گاهی به دلیل تحمل وزن زیاد، گاوهای زمین گیر دچار جراحات عصبی و ماهیچه ای می شوند. متاسفانه، این گاوها به دلیل ناتوانی در تحمل وزن، حتی با کمک تسمه و تراکتوز نیز قادر به بلند شدن نیستند. تجویز خوراکی مکمل پتاسیم به مقدار زیاد می تواند به بهبود حیوان کمک کند، البته مشروط بر اینکه اقدامات درمانی در اوایل دوره بیماری و پیش از بروز آسیب های غیر قابل برگشت ماهیچه ها و اعصاب صورت گیرد.
مواجهه با چنین وضعیتی این هشدار را به شما می دهد که مدیریت تغذیه ای تلیسه ها و گاوهای دوره انتقال را مورد بازنگری قرار دهید. پژوهش های ما نشان می دهد در بسیاری از موارد، بروز چنین مشکلی با توازن منفی انرژی در دوره حساس انتقال در ارتباط بوده است.