وبلاگ دستچین

هنگام مشاهده مایکوپلاسما اغلب به موردی برخورد می کنیم که به آن فرضیه پیشرفته بعد از شیوع اولیه نهفته می گوئیم.

در یک گله تعداد کمی از گوساله ها مبتلا به مایکوپلاسما بودند و سویه ای که باعث بیماری پنومونی و آرتریت (ورم مفاصل) در این گوساله ها شده بود، همان سویه ای بود که در گاوها ایجاد ورم پستان کرده بود. این گاوداری گوساله ها را به مراکز مخصوص پرورش گوساله فرستاده بود و تعدادی از تلیسه ها نیز به همراه گوساله های نر جوان به گله باز گردانده شده بودند.

ما تصور می کنیم که گوساله های نر جوانی که از مرکز پرورش تلیسه بازگشته بودند، سویه جدیدی از مایکوپلاسما را با خود به گله آورده اند. این سویه جدید در بین گاوها و گوساله های نر جوان شیوع بسیار گسترده پیدا کرد. ما متوجه شدیم که تقریبا نیمی از دامهای گله در حال پخش و انتقال سویه ای از ورم پستان مایکوپلاسمایی هستند که به تازگی بعضی از گاوها و گوساله ها به آن مبتلا شده بودند. بعد از مدتی بیماری وارد چرخه خودش شد و شیوع کاهش یافت. سپس این سویه از مایکوپلاسما تقریبا ناپدید شد. هیچ مورد ورم پستان جدیدی وجود نداشت و بسیاری از گاوهای مبتلا به طور خود به خود درمان شدند و تنها تعداد بسیار کمی از دامها بیماری را منتشر می کردند.

در مواقع بسیار نادری، سویه های جدید و غیر شیوع یافته مایکوپلاسما توسط گاوها و گوساله ها در حال منتشر شدن می باشند. آشکار است که این وضعیت نهفته است و شرایط برای شیوع جدید مهیا نبوده است، زیرا تاکنون گله دچار مشکل ورم پستان مایکوپلاسمایی نشده است.

چگونه سویه شیوع پیدا می کند؟ شیوع سریعی که باعث بیماری در گوساله ها می شود احتمالا به علت تماس های بینی به بینی می باشد. انتقال از گاو به گاو از طریق پستان در سالن های شیر دوشی نیز ممکن است، ولی به صورت یک قانون نیست. و اینکه اکثرا در بینی یافت می شود، عمده ترین روش پخش در گله تماس بینی به بینی می باشد.

چرا انتقال بیماری از یک دام به دام دیگر متوقف می شود؟ فرضیه ای که ما داریم این است که اگر گله ای برای اولین بار در معرض یک سویه قرار گیرد با ایجاد ایمنی مورد نیاز در گاوها تحت کنترل قرار می گیرد. با این وجود هنوز هم تعداد کمی از دام ها ناقل بیماری هستند، ولی علائم بیماری را نشان نمی دهند. در گله مورد مطالعه، دام ها برای اولین بار در معرض ناقل هایی قرار گرفتند که هیچگونه علائمی را نشان نمی دادند. به علت فقدان یک ایمنی خاص در بدن دامها، سویه مایکوپلاسمایی با نرخ بسیار بالایی در گله شیوع پیدا کرد و بیماری بعضی از دامها به صورت بالینی درآمدند ولی نهایتا در گله ایمنی ایجاد شد.

آیا یک سویه به طور کامل از گله حذف می شود؟ احتمالا نه. بعد از شیوع اولیه در سال بعد مواردی از دام مبتلا در گله یافت می شوند ولی این مسئله بسیار نادر است. احتمالا دامهای بسیاری ناقل هستند ولی به سختی قابل تشخیص هستند.

در بسترهای ماسه ای

اخیرا یک گروه تحقیقاتی در دانشگاه یوتا عامل مایکوپلاسما را در بسترهای ماسه ای یافته است که برای مدت طولانی در آنجا وجود داشته اند. بعضی از اشارات در مورد مایکوپلاسما وجود داشت که نشان می داد ممکن است عامل ورم پستان دارای منبع محیطی باشد اخیرا گروه تحقیقاتی دانشگاه یوتا این مسئله را با صحت بیشتری مطرح کرده است.

ما شرایطی مشابه این مسئله را مشاهده کردیم. در گله ای بعد از شیوع اولیه مایکوپلاسما، ما توانستیم سویه های مایکوپلاسما را از بدن دامها جدا کنیم. شاید این مسئله متعاقب انتقال بینی به بینی با شیوع ورم پستان بوده است و سپس بیماری ناپدید شده بود.

اگر پیشرفت بیماری به صورت نهفته باشد، بهترین روش برای کنترل ورم پستان مایکوپلاسمایی در گله چیست؟ بعضی از سویه ها نسبت به سایرین خطرناک تر می باشند. با توجه به سخت بودن کشت مایکوپلاسما و امکان شیوع سریع آن، بیشتر پرورش دهندگان گاو شیری ترجیح می دهند که دام را سریعا حذف کنند و بعدا به دنبال پاسخ سوال خود باشند. البته این رویه بد نیست ولی شیوه ای اقتصادی هم نیست. اگر در گله تان موردی از ورم پستان مایکوپلاسمایی مشاهده کردید، سریعا با دامپزشک گله تماس بگیرید و یک برنامه برای مقابله با آن تهیه نمایند. ما ۱۸ گله را مورد مطالعه قرار دادیم که دارای مواردی ابتدایی از ورم پستان مایکوپلاسمایی بودند و آخرین آزمایش مخزن شیر آنها مثبت بوده است. نه مورد از گاوداریها سعی کردند گاو یا گاوهای عفونی را پیدا و سپس آنها را حذف کنند. سایر گله ها نتایج مخزن شیر را به دقت مورد بررسی قرار دادند و منتظر شدند تا ببیند آیا نسخه مثبت ادامه خواهد داشت یا نه.

در روشی که گاوداریها منتظر ماندند، هیچ مورد شیوع مجددی مشاهده نشد. درگیری گله به مایکوپلاسما بدون هیچگونه حذفی رفع گردید. تنها یکی از ۱۸ گله بیش از یک ماه درگیر این عفونت بود و همان گله ای بود که از روش حذف دام استفاده کرده بود. این گله نه تنها دارای موارد ورم پستان مایکوپلاسمایی بود، بلکه به طور همزمان مواردی از آرتریت (ورم مفصل) و پنومونی نیز در گاوهای دوشای گله مشاهده می شد. ما مشخص کردیم که همان سویه باعث ورم پستان در گله نیز شده است. شیوع ورم پستان مایکوپلاسما‌یی در این گله بیش از ۵ ماه به طول انجامید.

مدیر این گله به شدت علاقه مند بود که تعیین کند که چه گاوهایی مبتلا به ورم پستان هستند. او گاوها را در جایگاه درمانی جدیدی نگهداری می کرد تا نتیجه بیماری آنها توسط کشت تائید شود و سپس آنها را حذف می نمود. به طور متوسط گاوها یک هفته در جایگاه درمانی بودند، زیرا کشت به آهستگی انجام می شد. در طی این یک هفته، بعضی از گاوهایی که دارای عفونت ورم پستان مایکوپلاسمایی بودند، بیماری را به گاوهایی که نتیجه کشت آنها منفی بود و یا از بیمارستان خارج می شدند، منتقل کرده بودند بنابراین در بیمارستان نسبت به سایر جایگاه ها گاوهای زیادی مبتلا به عفونت مایکوپلاسمایی شدند.

راهکاری با نتیجه معکوس

مشخص شد که بیمارستان در گاوداری، جایگاه مناسبی برای انتشار بیماری می باشد. آیا این انتقال در بیمارستان از طریق بینی به بینی می باشد و یا از طریق پستان به پستان در سالن شیر دوشی؟ ما نتوانستیم به طور دقیق آن را مشخص کنیم. نکته ای که وجود داشت این است که در میان ۱۸ گله، تنها در یک گله سویه خطرناک وجود داشت و تلاش های بسیاری جهت حل مشکل انتشار بیماری در گله انجام شد.

باید به دو سوال پاسخ داده شود. اولا آیا واکسنی وجود دارد که به ما در این زمینه کمک کند؟ دوما آیا روشی جدید برای تشخیص این بیماری هست؟

من شخصا واکسنی برای ورم پستان مایکوپلاسمایی نمی شناسم که کارایی آن ثابت شده باشد. همان طور که گفته شد سویه های بسیاری وجود دارند که می توانند باعث ورم پستان شوند و من معتقد نیستم که ما دانش کافی درباره سویه های مختلف را داشته باشیم.

ما متوجه شدیم که کشت مخزن شیر از نتایج قابل قبولی برخوردار است. یافتن مایکوپلاسما در کشت مخزن شیر نشانه خوبی برای وجود بیماری ورم پستان مایکوپلاسمایی در گله می باشد. ما توصیه می کنیم که هر هفته کشت مخزن شیر انجام شود. سپس شما باید تلاش کنید تا جایگاه گاو مبتلا به ورم پستان را پیدا نمائید. شیر تا قبل از کشت نباید یخ زده شود و هرگونه یخ زدگی نباید بیش از پنج روز به طول بیانجامد. مشخصا کشت شیر تازه بهترین روش می باشد.