وبلاگ دستچین

اولین دلیل مدیریت گاوهای لنگ بهبود سلامت و سود آوری دام می باشد. بسیار عجیب است که گاهی ما در به حداکثر رساندن آسایش دام ها که به آن نیاز فراوان دارند غفلت می کنیم. این مسئله به صورت یک تصمیم آگاهانه اتفاق نمی افتد و غالباً نقص در تشخیص نیازهای گاو در مواقعی است که به علت به خطر افتادن سلامتی در اثر جراحت یا بیماری، گاو به آن احتیاج دارد.

همانگونه که در انسان هم مطرح است، وقتی بدن به صورت ۱۰۰ درصد عمل نمی کند، همه چیز به تلاش بیشتری نیاز دارد. منطقی به نظر می رسد که ما تلاش بیشتری را در فراهم کردن آسایش بالاتر در مکانهای خاص مثل بیمارستان و نگهداری گاوهای لنگ به کار ببریم. این کار درستی است که باید، نه تنها از دیدگاه عملکرد، بلکه از منظر آسایش دام انجام شود. لنگش با درد همراه است، بنابراین نباید تعجب کرد که گاوهایی که بیشترین رنج را در گاوداری تحمل می کنند، گاوهای لنگ هستند. دلایل متعددی برای عدم توجه وجود دارد که شامل یک عدم حساسیت عمومی به لنگش به علت عمومیت داشتن آن در گله های گاو شیری است. مطالعات فراوانی از این نظریه حمایت می کنند و همچنین نشان می دهند که دامدار تنها ۲۰ تا ۲۵ درصد موارد لنگش راکه یک فرد ماهر می بیند، مشاهده می کند.

یک مسئله نامتعارف دیگر در گاوداری های بزرگ، تمایل دامدار به جدا کردن گاوهای لنگ و سپردن آنها به مسئول سم گیری می باشد. او معمولا گرفتار موارد جدید گاوهای لنگی است که روزانه به او ارجاع داده می شود و به تدریج از تعقیب و مراقبت از موارد قبلی باز می ماند. بنابراین گاوهائی که معاینه دوباره و سم گیری مجدد یا استفاده از یک کفش چوبی جدید برایشان مفید است، از این مسئله محروم می شوند.

ممکن است به سادگی مشکلات روزانه گاوهای لنگ دیده نشوند، ولی مراقبت دقیق از آنها مسائل فراوانی را آشکار می کند. برخی از آنها مشکلاتی در زمان حرکت در جایگاه دارند، نه تنها قبل از درمان بلکه اغلب پس از درمان نیز مشکل دارند. چیزهای زیادی هستند که به دلیل روزمرگی ممکن است ما قدر آنها را ندانیم، ولی روزمرگی (برنامه روزانه) برای گاوهای لنگ، تلاش آنها در حرکت کردن با اندام حرکتی مجروح یا زخمی است. به طور کلی بلند شدن در استال یا خروج از یک شیردوشی روتاری به سمت عقب می تواند لحظات ناراحت کننده ای باشد و برای گاو لنگ تجربه بسیار دردناکی خواهد بود.

تقریباً گاوهای لنگ همیشه در زمان ورود و خروج از شیردوشی در عقب گروه خود هستند. آنها توان همراهی گروه را ندارند، ولی تلاش می کنند که خود را کنار گروه حفظ کنند. وقتی که به محوطه انتظار شیردوش می رسند، سایر اعضای گروه از آنها تشکر می کنند! آنها مشخص نمی کنند که گروه کی به سمت جلو حرکت می کند، اما هم گله ای های سالم آنها در جلو این کار را به هنگام ورود به سالن شیردوشی می کنند.

گاوها در بسیاری از مواقع روی سطوحی می ایستند که توانائی تغییر حالت بدن و انتقال وزن از روی پا یا سم بیمار را ندارند و در عوض مجبورند، وضعیتی داشته باشند که امکان اتصال و رهاسازی واحد دوشنده را فراهم می کند.

وقتی که آنها شیردوش را ترک می کنند، بازگشت به بهاربند برای آنها آسان نیست. از آنجا که آنها آخرین گاوهائی هستند که وارد شیردوش می شوند و آخرین گاوهایی هستند که خارج می شوند، آنها را تحت فشار می گذارند که سریع تر برگردند تا گاوهای بهاربند بعدی را به شیردوش بیاورند. وقتی که به بهاربند بازگشتند، گاوهای لنگ باید منتظر نوبت باشند تا آخور و آبشخور خلوت شود، در حالی که گاوهای سالم به راحتی غذا و آب را مصرف می کنند.

چرا نمی خوابند؟ گاوهای لنگ اغلب برای خوابیدن مردد هستند، ترس از درد و مشکلاتی که آنها زمان خوابیدن و بعداً موقع برخاستن تجربه می کنند، سبب این تردید است. در برخی موارد طراحی استال خوابیدن و برخاستن را پیچیده می کند، به حدی که یک بازدارنده اصلی برای استراحت می شود. برای مثال، استال هایی که خیلی کوتاه هستند یا خیلی باریک هستند، نرده گردن که خیلی جلو بوده یا کوتاه است، یا یک تخته سینه که در جای نامناسب قرار داده شده است و سایر مواردی که حرکت طبیعی را در زمان خوابیدن و برخاستن محدود می کند، بازدارنده استراحت گاوهای لنگ هستند.

جایگاه گروه گاوهای لنگ

افراد اغلب به غلط چنین تصور می کنند که وقتی یک حیوان توسط سم گیر یا دامپزشک درمان شد آماده بازگشت به جایگاه اصلی خود است و توجه کافی به وخامت وضع دام یا فاصله ای که باید تا شیردوش طی کند، نمی کنیم. سم گیرها باید هر دام را قبل و پس از درمان ارزیابی کرده و در صورتیکه نیاز به تغییر جایگاه دام به مکانی نزدیک تر به شیردوشی وجود دارد، آن را توصیه کنند. واقعیت این است که مراقبت های طول دوره نقاهت اثر زیادی بر نتیجه درمان دارد.

برخی از موانعی که توسط استال ایجاد می شوند را می توان با جابه جایی دام به مکان هایی مثل چراگاه، جایگاه گاوهای خشک یا جایگاه دارای بستر که رفتارهای طبیعی مربوط به خوابیدن و بلند شدن در آن محدود نیست، برطرف کرد.

با بررسی مشکلات گاوهای لنگ در گاوداری های مدرن شیری، آسان خواهد بود که تشخیص بدهیم طراحی تأسیسات گاو شیری در نگهداری و مدیریت کامل آنها نگران کننده است. در حقیقت، گاوهای لنگ مستحق نگهداری بهتری هستند، اگر به آنها آزادی بیشتر در چراگاه وقتی هوا خوب است یا یک جایگاه دارای بستر خشک و تمیز وقتی هوا کمتر مناسب است، داده شود. بهتر خواهند شد.

به همین دلیل جایگاه گاوهای لنگ باید نزدیک سالن شیردوشی باشد تا مسافت پیموده شده را کاهش دهد. سطح راهروها و جایگاه باید تمیز و امن باشد تا دام لیز نخورد. سطوح لاستیکی یا نرم آسایش و البته وضعیت اندام های حرکتی را بهبود می بخشند. همچنین نگهداری گاوهای لنگ نزدیک بیمارستان برای مشاهده و درمان مرتب آنها کمک کننده خواهد بود. یک باکس سم گیری باید نزدیک این گروه باشد، تا در صورت نیاز به معاینه و یا درمان، از آن استفاده شود.

درمان و مراقبت های روزانه

یکی از تفاوت های جالب دیگر در دامداری ها نوع نگاه افراد به لنگش در مقایسه با سایر بیماری هاست. برای مثال اگر یک دامدار یا کارگر دامداری یک مورد ورم پستان را در وعده دوشش صبح پیدا کند، حتی شماره دام را ثبت نمی کند یا او را در نوبت معاینه و درمان بعدی دامپزشک قرار نمی دهد، بلکه بلافاصله دام را به بیمارستان هدایت کرده و همان روز به درمان او می پردازد.

پس به چه دلیل، با گاوهای لنگ متفاوت برخورد می کنیم؟ چرا افراد، درمان گاوهای لنگ را روزها یا حتی هفته ها به تاخیر می اندازند؟ حداقل همه گله ها باید امکانات لازم برای مقید کردن گاوها و اندام های حرکتی انها را داشته باشند، تا بتوان با ایمنی کامل آنها را توسط کارکنان دامداری، سم گیر یا دامپزشک معاینه و درمان کرد. به غیر از داشتن یک باکس سم گیری مناسب و با در نظر گرفتن اینکه لنگش چقدر شایع است، بیشتر دامداری ها باید آموزش لازم برای مراقبت از گاوهای لنگ را ببینند تا بتوانند بین بازدیدهای سم گیر، از گاوهای لنگ مراقبت کنند.

گله های بزرگ تر که دارای کارکنان کافی هستند، باید حداقل یک نفر یا بیشتر در خدمت داشته باشند که آموزش مراقبت از اندام های حرکتی را به عهده گیرد. سم گیری دوره ای را می توان به سم گیری که از خارج دامداری می آید واگذار کرد یا توسط کارکنان دامداری انجام داد. اگر کمتر از آنچه لازم است به مراقبت از اندام های حرکتی توجه شود، به احتمال زیاد منجر به تأخیر در درمان، درد و رنج بیشتر و امکان گسترش یک مشکل کوچک به مشکلات پیچیده و احتمالا وضعیت نامناسب نرخ حذف می گردد. سم گیری به اندازه ای که به نظر می رسد آسان نیست. وقتی لنگش را درمان می کنیم و از بلوک های مخصوص سم استفاده می کنیم، چیزی بیش از مهارت فنی مورد نیاز است. افراد بسیاری هستند که سم گیری را به صورت تجربی آموخته اند. مسلماً بعضی از آنها در کار خود تبحر دارند، اما کار بعضی از آنها سئوال برانگیز است. سخن مشابهی را می توان در مورد کسانی گفت که اموزشی خوبی دیده اند، اما تجربه کمی دارند. ترکیبی از آموزش و تجربه بهترین حالت است و ایده آنها را تامین می کند، اگر چنین فردی تلاش آگاهانه در ادامه آموزش خود داشته باشد.

آموزش تنها یک ایده مناسب نیست، آموزش یک نیاز برای انجام کار است. برنامه FARM در گاو شیری نشان می دهد فرد آموزش دیده، سالانه در مورد وظایف خود در دوره های باز آموزی شرکت کرده است. برای مثال برنامه FARM اطلاعات خاصی را ثبت می کند، مانند اینکه چه زمانی فرد در مورد بیماریابی، درمان کامل و مدیریت آن آموزش دیده است. سئوالاتی که پرسیده می شود شامل:

۱- آیا افراد راه های مناسب نگهداری و درمان گوساله ها را آموزش دیده اند؟

۲- آیا افرادی آموزش لازم برای نگهداری گاوهای زمین گیر را دیده اند؟

۳- آیا افراد می دانند چگونه حیوان هایی را که باید به خاطر بیماری یا سایر مشکلات ذبح شوند، مشخص کنند و آیا می دانند چگونه مراحل ذبح را به درستی انجام دهند؟

واقعیت دیگر این است که یادگیری با اتمام برنامه آموزشی به پایان نمی رسد. به این دلیل تقریباً تمام مسئولان از کارکنان خود درخواست می کنند، مدارکی، دال بر شرکت برنامه ها و گردهمایی ها بازآموزی ارائه کنند.

برای یک سم گیر، این گواهی شامل عضویت او در انجمن سم گیرها و شرکت در گردهمایی دو سالانه آنهاست. این می تواند شامل گذارندن یک دوره در مورد آسایش دام یا روش های مقید کردن گاو با تنش کم یا شرکت در یک گردهمائی ترویجی در مورد موضوع لنگش باشد.

هر کسی باید شخصی را که خدمات مراقبت از سم را در منطقه انجام می دهد بشناسد. برخی ۵۰ یا ۱۰۰ راس یا تعداد بیشتری گاو را در روز، سم گیری می کنند. هر کسی متوجه می شود که این کار ضرر زیادی به دامدار می زند. یک فرد چنین خطری را به راحتی نمی پذیرد.

در حال حاضر، ارزیابی نمره حرکتی، یک کار اولیه برای ارزیابی لنگش و سلامت دست و پا در گله های گاو شیری است. بسیاری از ارزیابی های آسایش دام و برنامه های ممیزی از روشی که توسط اسپرکنر و همکاران گزارش شده (یا برخی روش های بهبود یافته) استفاده می کنند، که وضعیت خط پشتی گاو را وقتی ایستاده و زمانی که راه می رود در نظر می گیرند. و طرز راه رفتن را ارزیابی می کنند. این می تواند بحث برانگیز باشد که نمره حرکت چقدر مفید است، زیرا وقتی مشکل کف سم است یا به صورت اولیه برای ارزیابی ارتباط لنگش با آسایش دام است، کافی نیست. احتمالا مسئله مهم تر، رنج و ناراحتی حیوان ها به صورت انفرادی است که مراقبت به موقع در زمان لنگش به دلیل عدم توانائی در شناسائی آنها یا تأخیر در درمان به علت فقدان وسایل و کارکنان کافی در دامداری از آنها دریغ شده است.

بی حسی ممکن است مورد نیاز باشد

علاوه بر اینها، چگونه دام ها باید مراحل سم گیری اصلاحی دردناک را بدون حداقل یک بی حسی موضعی تحمل کنند؟ کوریوم یک بافت بسیار پر عصب است. به همین دلیل، سم گیری اصلاحی یک سم که به شدت آسیب دیده معمولا منجر به درد زیادی می شود که بدون بی حسی یک تجربه وحشتناک برای گاو خواهد بود.

شرایطی از لنگش یا درمان که مدیریت درد در آنها سودمند است چه می شود؟ و در انتها در مورد حیوان هایی که ضایعات دست و پای پیچیده دارند، که بهترین انتخاب برای آنها حذف است اما به جای آن به دلایلی در عذاب درد نگهداری می شوند چه؟ این مسئله برخی از جدی ترین مشکلات آسایش دام را به لنگش مربوط می کند.

در طی سال های آینده مراقبت از گاوهای لنگ از مهم ترین موارد خواهد بود که در رابطه با ارزیابی و حسابرسی آسایش دام به دقت موشکافی خواهد شد. چنین به نظر می رسد که دامداری ها نیاز دارند تا توانایی و ظرفیت خود را در فراهم کردن امکانات لازم برای مراقبت از دام های لنگ افزایش دهند. هر گاو لنگ باید ثبت شود و درمان های لازم و داروهای ضد درد را دریافت کند. همچنین لازم است که افرادی که مراقبت از سم را به عهده دارند چه جزو کارکنان دامداری باشند و چه به صورت قراردادی گواهی لازم مبنی بر شرکت در دوره های مراقبت از سم را ارائه دهند و مانند سایر کارکنان دامداری برای کاری که انجام می دهند آموزش ببینند و در دوره های بازآموزی سالانه شرکت کنند.

حرف آخر

تا زمانی که گاوها هستند، لنگش هم وجود دارد. هدف ما باید به حداقل رساندن درد و رنج آنها باشد. این کار را با شناسایی گاوهای لنگ و درمان هر چه سریع تر انجام می دهیم، ایده آل، یک تا دو روز پس از شناسایی است. معنای آن این است که هر گله ای باید یک طرح برای درمان به موقع گاوهای لنگ داشته باشد. در برخی موارد یک سم گیر یا دامپزشک می تواند، درمان به موقع را تضمین کند. در سایر موارد، تنها راه به نتیجه رساندن این هدف داشتن امکانات، وسایل و کارکنان آموزش دیده لازم است، تا دام لنگ به محض پیدا شدن، درمان شود. سم گیری دوره ای یک روند مهم در سلامت اندام حرکتی بوده و باید بخشی از برنامه مراقبت از سلامت هر گله ای باشد، اما اضطرار در مراقبت، گاوهای با سم بلند نیستند، بلکه گاوهای دچارلنگش می باشند.

ابتدا گاوهای لنگ را درمان کنید و سپس برای سم گیری دوره ای برنامه ریزی نمائید، که برای همه راحت تر خواهد بود. در مورد مهارت سم گیر از او سئوال کنید و بررسی کنید چگونه خود را به روز نگه می دارد. اگر سم گیری در گله توسط کارکنان دامداری انجام می شود، مطمئن شوید که آنها کاملا آموزش دیده اند و کار خود را در دوره های زمانی بازبینی می کنند. داده های مربوط به لنگش را ثبت کنید و از دامپزشک یا سم گیر بخواهید که در مورد چگونگی وقوع مشکل و بهبود آن پیشنهادهای خود را ارائه دهد.

کلید کار این است که دامدار و مدیر دامداری بدانند که میزان درک درد در گاو همانند انسان بوده و همچنین درمان لنگش، درد بیشتری خواهد داشت. بنابراین بی حسی موضعی برای درمان برخی از وضعیت ها مورد نیاز است. همچنین بدانیم که لنگشی که به علت جراحت یا درد پس از تصحیح جراحی یک مشکل، ایجاد می شود، نیازمند تخفیف دادن درد در طی دوره نقاهت دارد. سعی کنید از مشورت یک دامپزشک برای طراحی یک روش مناسب جهت تخفیف درد استفاده کنید. گاوهای لنگ را در جایگاهی نزدیک شیردوش و محوطه بیمارستان نگهداری کنید تا مسافتی را که آنها باید روی سطح سفت راه بروند، کاهش دهید. دقت کنید که آنها به سطح نرم برای خوابیدن و بلند شدن بدون هیچ مانعی دسترسی داشته باشند.

لنگش یکی از مهم ترین موارد تهدید کننده آسایش گاو است که در گاوداری های شیری وجود دارد. برای هر کسی که با این صنعت آشناست، مشخص و البته منطقی است که، ارزیابی آسایش و برنامه های ممیزی، جایگاه روز افزونی در بررسی دقیق مراقبت از گاوهای لنگ خواهند داشت. هیچیک از این توصیه ها غیرقابل دسترس نیستند. در حقیقت یک بخش بزرگی از صنعت، در حال حاضر به آن دست یافته است. آنها نه تنها آسایش دام های خود را بهبود داده اند، بلکه از آن سود نیز می برند.