وبلاگ دستچین

مدیریت تغذیه گله بز سانن و آلپاین

از آنجا که هزینه خوراک ۷۰ تا ۷۵ درصد کل هزینه های پرورش را شامل می شود، لذا یک دامدار قبل از اقدام به تشکیل گله پرورش بز باید تکلیف منبع خوراک آنها را مشخص کند. برخی بر این عقیده اند که با توجه به اینکه عادت چریدن و تعلیف از مراتع طبیعی در بزها نهادینه شده است، لذا پرورش بز بدون در نظر گرفتن چراگاه برای آنها عملا غیر ممکن است. واقعیت آن است که بزها بصورت طبیعی به حرکت در فضای باز و مرتع نیاز دارند. تأمین همه یا بخشی از خوراک بزها از مرتع بیشتر در مناطق دارای آب و هوای معتدل و دارای مراتع مناسب قابل توصیه است.

تغذیه بز شیرده سانن و آلپاین

احتیاجات غذایی بزهای شیری نسبت به سایر بزها بیشتر است و طبیعتا مقدار و کیفیت خوراک آنها نیز باید مناسب تر باشد. یک بز سانن یا آلپاین روزانه تا ۵ درصد وزن بدن خوراک مصرف می کند. برای مثال با توجه به متوسط وزن ۶۰ کیلوگرم بزهای ماده سانن، هر رأس بز در هر روز تا ۳ کیلوگرم خوراک مصرف می کند.

علوفه باید بخش اعظم جیره غذایی بز شیرده را تشکیل دهد. شاید بتوان گفت حدود ۶۰ درصد ماده خشک مصرفی باید از علوفه و ۴۰ درصد آن از کنسانتره تأمین شود. با این روش تغذیه می توان از مشکلاتی نظیر کاهش چربی شیر و اسیدوز جلوگیری نمود. انواع علوفه سیلویی، نظیر سیلوی ذرت و علوفه سیلویی، علوفه قابل قبول برای بز شیرده می باشند. در ضمن بعضی از گیاهان صیفی و سبزیجات نیز علوفه مناسب برای بز شیرده می باشند، ولی برای جلوگیری از وارد شدن بوی آنها در شیر تولیدی، باید بعد از شیردوشی مورد مصرف دام قرار داد.

برای بز ماده شیرده می توان کنسانتره را به صورت حبه شده (پلت) یا به صورت معمولی تأمین نمود. از محاسن خوراک حبه شده (پلت) این است که کمتر به قارچ آلوده شده و در سرمای زمستان منجمد نمی شود و در ضمن دام نمی تواند اجزای تشکیل دهنده آن را از یکدیگر جدا کرده، مصرف نماید. البته تهیه یک جیره غذایی مناسب و اقتصادی باید با حساسیت و دقت خاصی انجام شود تا از یک طرف باعث ضرر و زیان دامدار نشود و از طرفی تمام احتیاجات غذایی بزها را تأمین کند. برای اینکار توصیه می شود دامداران محترم با کارشناسان خبره مشورت نمایند.

تغذیه بز ماده شیری خشک سانن

برای بز شیرده نیز مشابه گاو شیری یک دوره خشک به مدت ۶۰ روز مناسب و ایده آل است. در تغذیه بز ماده خشک نیاز به دقت و توجه زیادی می باشد. اگر بز ماده لاغر باشد نحوه تغذیه او با بز ماده چاق متفاوت است، چون حدود ۷۰ درصد افزایش وزن و رشد جنین در دو ماه آخر آبستنی می باشد، لذا تغذیه مناسب در این دوران بسیار اهمیت دارد.

در اغلب شرایط تغذیه با علوفه با کیفیت متوسط، همراه با ۹۰۰ – ۴۵۰ گرم کنسانتره دارای ۱۶ – ۱۵ درصد پروتئین که برای مواد مغذی مختلف متعادل شده است برای بز ماده خشک مناسب است. به طورکلی باید تغذیه بز خشک به خصوص در هوای سرد در حد کافی باشد. تغذیه کافی برای جلوگیری از مسمویت خون در قبل از زایش مهم است. از طرف دیگر تنظیم جیره غذایی و متعادل کردن آن سبب می شود که از عوارض و مشکلات ناشی از کمبود کلسیم در زمان زایش جلوگیری شود.

تغذیه بزغاله های سانن و آلپاین

برای حصول بهترین نتیجه، لازم است در فاصله زمانی ۳۰ دقیقه پس از زایش ، آغوز در اختیار بزغاله قرار گیرد. آغوز اولین شیری است که بز ماده پس از زایش تولید می کند و تولید آن تا ۴۸ ساعت ادامه می یابد و به تدریج کیفیت آن تغییر می کند.

غلظت مواد مغذی در آغوز بیشتر از شیر معمولی است و ملین نیز می باشد. مهم ترین ویژگی آغوز داشتن مقادیر زیادی آنتی بادی است که سبب ایجاد ایمنی ذاتی شده و حیوان را در مقابل بیماری ها محافظت می نماید. در مواردی که آغوز به طور دستی به بزغاله داده می شود باید به مدت دو روز و روزانه ۷۵۰ – ۵۰۰ گرم و در هر روز ۴ – ۳ نوبت به حیوان خورانیده شود.

در زمانی که بزغاله با شیر تغذیه می شود یک هدف این است که افزایش وزن روزانه حیوان حدود ۲۴۰ گرم باشد. وقتی که وزن بدن حیوان دو برابر وزن تولد او شود و شروع به مصرف غذا و علوفه نماید، می توان تغذیه با شیر را متوقف کرد.

مقدار و کیفیت آب مصرفی گله بزهای سانن و آلپاین

مصرف آب بزها قابل توجه است. بر اساس گزارشات علمی یک رأس بز سانن برای تولید یک لیتر شیر روزانه بین ۴ تا ۶ لیتر آب مصرف می کند. بنابر این اگر یک بز سانن یا آلپاین در هر روز ۳ لیتر شیر بدهد، مصرف آب روزانه آنها بین ۱۲ تا ۱۸ لیتر خواهد بود. علاوه بر تأمین مقدار آب کافی در دامداری باید به کیفیت آب مصرفی نیز توجه نمود. آب مورد استفاده برای بزها باید تمیز، بهداشتی و عاری از ذرات خارجی بوده و دمای آن خیلی سرد یا گرم نباشد. تأمین آب خنک در فصول گرم سال و جلوگیری از یخ زدن آب در فصل زمستان باید در پرورش بزهای شیری مد نظر قرار بگیرد.

آبشخور بزها باید مدام نظافت شود و آب کافی در آن موجود باشد. در تأمین آب مورد نیاز دامداری باید به مقدار شوری آب و درصد املاح موجود در آن نیز توجه شود. بزهای شیری به املاح موجود در آب نسبت به بزهای گوشتی حساس ترند، لذا آب خیلی شور برای مصرف بزهای شیری و حتی برای نظافت دستگاه های شیردوشی چندان مناسب نیست.

مبارزه با انگلهای خارجی در گله بزهای سانن و آلپاین

آلودگی بز به انگل های خارجی و آسیب ها و زیان هایی که از این نظر به دامدار وارد می شود، یکی از مسائل مهمی است که باید به آن توجه ویژه نمود و با استفاده از تجهیزات گوناگون نسبت به مبارزه با این انگل ها اقدام کرد. در شرایط ایران بیشتر انگل های خارجی که در بز ایجاد ناراحتی و آسیب می کنند از انواع کنه ها می باشند. کنه ها چه از راه مکیدن خون و چه از لحاظ انتقال بیماری های پیروپلاسموز و بابزیوز خساراتی را به گله های بز وارد می سازند. باید دانست جرب ها و سایر انگل هایی هم که در زیر پوست مستقر می شوند، مانند انگلهای خارجی موجب ناراحتی بز می گردند و می توان با استفاده از حمام و تجهیزات دیگر اینگونه انگل ها را نیز از بین برد.

الف- حمام: در نوع ساده، حمام بصورت گودالی است که یک طرف آن دارای شیب تند و طرف دیگر دارای شیب ملایم است اصولا ساختمان حمام از سه قسمت گذرگاه یا راهرو، حمام دارو یا حوضچه و استراحتگاه یا محل خشک شدن تشکیل شده است. در نقاطی که امکان پذیر است باید ترتیبی داد که دام پیش از آنکه به حوضچه وارد شود از راهرویی به طول ۳ تا ۵ متر و به عمق ۲۰ سانتی متر که آن را با آب پر کرده اند عبور کند تا ضمن نظافت پا از آلودگی سریع حمام ممانعت شود.

ب- پخش یا اسپری: ساختمانی مشابه حمام دارد با این تفاوت که به جای حوضچه، محوطه ای را به شکل دایره یا مربع احداث می کنند و به وسیله پمپ های مخصوص محلول های دارویی را از مخزن آن با فشار قابل قبول روی تمام بدن دام پخش می نمایند.

پ- دوش: در این روش محوطه ای احداث شده است که بزها بطور جداگانه وارد آن می شوند و محلول دارویی به وسیله دوش که در سقف محوطه نصب شده روی بدن آن ها پاشیده می شود.

ت- سم کمری (پور آن): این سموم چند سالی است که وارد بازار شده و هیچ گونه مسمومیتی برای دام در بر ندارد. این سم مایع (محلول روغنی) برحسب وزن دام روی کمر بز، از ناحیه پشت شانه به طرف عقب تا انتها کشیده می شود.

نکته: بهتر است واکسنهای آگالاکسی و آنتروتوکسمی را تقریبا ۴۵ روز قبل از زایش به بزهای آبستن تزریق کرد تا سبب امنیت خوبی در بزغاله ها و مادرانشان در مقابل این بیماریها ایجاد کند.