وبلاگ دستچین

در سال های اخیر اطلاعات زیادی در مورد کریپتوسپوریدیوم به دست آمده و متوجه شده ایم که این عامل می تواند به عنوان یکی از عوامل اسهال در انسان نیز عنوان شود. کریپتوسپوریدیوم پاروم اسم ارگانیسمی است که باعث اسهال در گوساله ها می شود. این “پروتوزوا” در گروه بیماری های مشترک انسان و حیوان طبقه بندی می شود، بدین معنا که می تواند از حیوان به انسان منتقل شود. موارد زیادی از بیماریهای شدید در انسان مربوط به آلودگی با کریپتوسپوریدیوم بوده است.

آنچه که اکثر مردم تشخیص نمی دهند آن است که درصد کوچکی از بیماریهای انسانی مربوط به افرادی است که با گاو کار می کنند. بیماری در انسان در اثر تماس مستقیم با مدفوع گوساله، بره، کره اسب، توله خوک و سایر گونه های دیگر ایجاد می شود. از آنجایی که این بیماری در گاوداریهای شیری بسیار شایع است، کار با گوساله ها باعث افزایش خطر تماس با این ارگانیسم می شود. در اکثر موارد بیشترین خطر مربوط به مدفوع گوساله ها به عنوان منشا آلودگی است. پس افرادی که با گوساله ها کار می کنند باید در مورد بهداشت شخصی مثل شست و شوی مرتب دست ها، پوشیدن دستکش و استفاده از ضدعفونی ها بسیار دقت کنند. در انسان دلیل اصلی بیماری وارد شدن تخم های ارگانیسم از طریق آب یا غذای آلوده به داخل بدن است. آب و غذا به روش های مختلفی آلوده می شوند.

کریپتوسپوریدیوم یک “پروتوزوای” تک سلولی است که قادر به آلوده کردن گونه های بسیار زیادی است. اخیرا مشخص شده است که این ارگانیسم ۱۹ گونه مختلف دارد. برخی از آنها مخصوص انسان و برخی مخصوص حیوانات هستند و برخی قادر به آلوده کردن هر دو گروه انسان و حیوان هستند.

درگذشته تصور می شد که شیوع آن در گاوها به خاطر آلودگی آب است. کریپتوسپوریدیوم پاروم (که از گوساله ها منشا می گیرد)، باعث آلودگی منابع آب شهری نیز می شود. گاو بالغ معمولا دو نوع دیگر آن را منتشر می کند (C.andersuni و C.bovis) که باعث آلودگی انسان نمی شوند. پس گاو مسن قابلیت کمی در انتقال بیماری به انسان دارد. گونه C.Meleagridis گهگاه عامل شیوع بیماری در انسان می شود که منشا آن پرندگان، خصوصا طیور هستند. مثال بارز این نوع شیوع در ویسکانسین در بهار ۱۹۹۳ اتفاق افتاد که بزرگترین شیوع کریپتو تا کنون بوده است و حتی بسیاری از رسانه ها را به خود جلب کرد. برآورد گردید که بیش از ۴۰۰ هزار نفر به خاطر کریپتو دچار اسهال شدند که بیش از ۲۵ درصد جمعیت شهر بود. منبع آب شهر آلوده شده بود و شیوع بیماری به خاطر ورود مدفوع از واحدهای گاوداری به مخازن آب بود.

گاو عامل بیماری انسان نیست

اطلاعات جدید نشان می دهند که احتمالا گاوها عامل شیوع بیماری نیستند. زمانی که محققان نمونه آب شهر آلوده را بررسی کردند، ۲۹ نمونه آلوده به تخم کریپتو شد. از این تعداد نمونه آلوده، ۸۳ درصد با عامل C.hominis که فقط در انسان یافت می شود آلوده بودند.

پس به نظر می رسد که آلودگی آب با مدفوع انسان محتمل تر از آلودگی با مدفوع گاو بوده است. همچنین کرپیتو معمول ترین بیماری گوارشی (اسهال) مرتبط با مخازن نگهداری آب مثل: استخرها، دریاچه ها و غیره می باشد. این ارگانیسم به میزان کلری که به طور معمول به آب استخر اضافه می شود مقاوم است. حداقل ۶۰ درصد موارد شیوع به خاطر آلودگی با عامل C.hominis (با منشا انسانی) و حدود ۳۰ درصد با منشا C.Parvum (با منشا انسان یا گوساله) و حدود ۱۰ درصد با منشا C.meligridis (با منشا طیور) است. آلودگی انسان با آب شهری یا آب استخر بسیار جدی تر از آلودگی با گاو است.

حال که می دانید، چه باید داد

اگر چه علائم بالینی کریپتو در انسان متغیر است ولی معمولا شامل اسهال شدید و آبکی همراه با درد شکم و استفراغ است. این علائم ۱ تا ۱۴ روز طول می کشد. اغلب افراد مبتلا به خاطر کم آبی ناشی از اسهال شدید، برای سرم درمانی بستری می شوند. کریپتوسپوریدیوز در افراد دچار نقص سامانه ایمنی بسیار شدیدتر است. میزان مرگ و میر آن ها ۵۰ تا ۷۰ درصد است. این دسته شامل افراد مبتلا به ایدز یا افرادی است که به مدت طولانی داروهای سرکوب کننده سامانه ایمنی مصرف می کنند (مثل افرادی که پیوند بافت و اعضا داشته اند یا افراد مبتلا به آرتریت روماتیسمی). به دلیل شدت بیماری افراد نباید با گوساله ها ارتباط داشته باشند.

اشاره کردیم که بیشترین خطر انتقال کریپتو به خاطر جابجایی و مراقبت از گوساله هاست. بنابراین باید سعی کنیم تا تعداد افرادی که با گوساله ها کار می کنند حداقل باشند. همچنین رعایت بهداشت توسط کارگران گوساله دانی بسیار مهم می باشد. بسیاری از ضد عفونی کننده ها باعث حذف کریپتو از محیط نمی شوند، پس بهتر است از پراکسیدهیدروژن برای ضد عفونی، پس از تماس با گوساله ها یا دادن خوراک به گوساله ها استفاده گردد.

همچنین بهتر است که بازدیدکنندگان از گاوداری با گوساله ها تماس نداشته باشند. افراد بزرگسال و کودکان علاقمند به ابراز احساسات نسبت به گوساله های نوزاد هستند. گزارشهایی در مورد شیوع این بیماری پس از بازدید مدرسه کودکان از گاوداری و تماس با گوساله ها ارائه شده است. در چنین مواردی نگاه کردن به گوساله ها ایرادی ندارد (حتی در فاصله نزدیک)، اما بهتر است که تماس مستقیم نداشته باشند.

باید تاکید کرد که احتمال انتقال بیماری از فرآورده های گوشتی بسیار پایین است، زیرا تخم کریپتو در گوشت دیده نمی شود. همچنین پاستوریزاسیون باعث مرگ تخم آنها می شود، پس فرآورده های شیر و یا شیر پاستوریزه خطر بسیار کمی دارند. برعکس، شیر خام (یا فرآورده های حاصل از شیر خام) از نظر انتقال آلودگی در گروه متوسط به بالا طبقه بندی می شود.

در نهایت باید تاکید کرد که اکثر روشهای تشخیصی مورد استفاده دامپزشکان، آزمایشگاه ها یا بیمارستانها قادر به تفکیک نوع تخم کریپتو نیستند. معمولا در این روشها تخم کریپتو در زیر میکروسکوپ به طور مستقیم جستجو می شود. در این روش امکان تفکیک نوع آنها وجود ندارد. به هر حال آزمایشهای تکمیلی وجود دارند که معمولا در مراکز تخصصی بهداشت یا دانشگاه های تحقیقاتی انجام می شوند. اگر در ناحیه خود شیوع بیماری را مشاهده کردید و یا در گاوداری آب آلوده بود، به مراکز بهداشت منطقه اطلاع رسانی کنید تا گونه عامل بیماری در انسان شناسایی شود. اگر عامل آن C.Parvum نبود، گاو را مقصر ندانید.

در نهایت، چهار توصیه کلیدی برای پیشگیری از بیماری کریپتوسپوریدوز در گوساله ها:

• خوراندن آغاز کافی در دو ساعت اول تولد گوساله زیرا آغوز بطور طبیعی حاوی مقادیر متنابهی از آنتی بیوتیکهای مهار کننده این بیماری است.
• تمامی وسایل و نیز سایبان محل نگهداری گوساله تمیز و ضدعفونی شده باشند.
• از بستر تمیز و ضد عفونی شده در محل نگهداری گوساله استفاده کنید.
• گوساله های با سنین مختلف را با هم مخلوط نکنید.