وبلاگ دستچین

ما از دهه ۱۹۷۰ که اولین بار تلقیح مصنوعی در زمان ثابت در صنعت گاو شیری، به کار رفت، راه طولانی را طی نموده ایم. در آن روزها، پروستاگلندین (PGF_۲a)، تنها ابزار ما برای القای فحلی در گاوها و تلیسه ها بود. تعجب آور نیست که چرا در آن زمان نتایج آبستنی بسیار ضعیف بود. زیرا دانش امروزمان را نداشتیم. تفاوتی که در زمان بروز فحلی طی ۵ روز بعد از تزریق PG روی می دهد، اکنون به درک ما از چگونگی رشد فولیکول ها و بالغ شدن آنها و ارتباط آن با تحلیل جسم زرد (CL)، نسبت داده می شود.

اینک می توانیم چرخه فحلی را به طور بسیار مؤثری هم در گاوها و هم در تلیسه ها، دستکاری کنیم. افرادی که با دامداران کار می کنند تا مدیریت تولید مثل در گله های با اندازه های مختلف را بهبود دهند، سعی می کنند اصول صحیح را اموزش دهند تا کاربرد آنها، منجر به آبستنی به موقع شود. به دلیل برخی کاربردهای نادرست این اصول ما قوانین پایه ای که در تلقیح مصنوعی گاوها به کار می رود را مرور می کنیم.

فحلی طبیعی

شکل زیر، وقایعی که با فحلی طبیعی گاو مرتبط است را نشان می دهد.گاو یا تلیسه ای که به طور خود به خود فحل می گردد، به تعداد پیچیده ای از اتفاقات هورمونی پاسخ می دهد. فولیکول در حال بلوغ (F)، در غیاب جسم زرد پویا در تخمدان، استروژن کافی برای القای تغییرات رفتاری در گاو را تولید می کند. این تغییرات شامل کاهش اشتهاء، عصبی شدن، بو کشیدن، شاخ زدن. مالیدن چانه، ترشح مخاطی واژن، انقباضات رحمی، سواری کردن و ایستا فحلی می باشد. وقتی استروژن خون به اوج خود می رسد، باعث ازاد شدن GnRH از هیپوتالاموس می شود که به نوبه خود، حداکثر آزاد شدن هورمون تخمدان و هورمون تحلیل برنده (LH) را از غدد صنوبری القا می کند.

این آزاد شدن طولانی و پایدار، طی ۸ تا ۱۲ ساعت اتفاق می افتد و درست هنگام به اوج رسیدن استروژن خون یا اندکی پس از آن آغاز می شود. استروژن فعالیت فحلی، تغییرات فیزیولوژیکی در دستگاه تولیدمثلی و سایر تغییرات رفتاری را القاء می کند. با این حال، این به اوج رسیدن LH است که زنجیره ای از روندهای عملکردی در فولیکول بالغ پیش از تخمک گذاری را آغاز می کند که منجر به تخمک گذاری یک یا دو فولیکول در تقریباً ۲۴ تا ۳۲ ساعت می شود.

زمان بندی صحیح تلقیح گاوها با فحلی طبیعی، مسلزم این است که وارد کردن اسپرم در اواسط تا اواخر فحلی صورت گیرد، به یاد داشته باشید: زمان بندی تخمک گذاری با شروع فحلی مرتبط است و به نظر نمی رسد که با طول زمان فحلی ارتباط داشته باشد. طول فحلی کاملا تغییرپذیر است. در گاوهائی که شیر بیشتری تولید می کنند، کوتاه تر است، ولی در تلیسه های جایگزین نسبت به گاوهای شیرده، این زمان به میزان قابل توجهی طولانی تر است.

بر طبق قانون صبح – عصر تلقیح باید تقریبا ۱۲ ساعت بعد از نخستین تشخیص فحلی انجام شود. این قانون سرانگشتی اثبات شده، متکی بر مشاهده دقیق و دوبار در روز همه گاوهای واجد شرایط تلقیح می باشد. با استفاده از این قانون، تقریباً ۱۲ تا ۳۰ ساعت قبل از وقوع تخمک گذاری، اسپرم در بدنه رحم قرار داده می شود.

طی این مدت، اسپرم به محل تلاقی شاخ رحم و لوله های رحمی انتقال می یابد و یک منبع ذخیره در آنجا در حالیکه منتظر تخمک گذاری می ماند، تشکیل می دهد. همچنین طی این مدت است که اسپرم، تحت تغییرات فیزیکی و بیوشیمیائی قرار می گیرد که آنها را برای بارور کردن سلول تخمک آماده می کند که شامل ظرفیت پذیری و واکنش آکروزومی است که گام نهایی آمادگی برای بارورسازی می باشد. توجه داشته باشید که قدرت زنده مانی اسپرم خیلی بیشتر از سلول تخمک می باشد.

تلقیح مصنوعی زمان بندی شده

مراحل برنامه تلقیح مصنوعی زمان بندی شده اوسینک در پائین شکل نشان داده شده است. بخش اول اوسینک (۱-GnRH و PG، ۷ روز بعد)، معمولا فولیکول جدیدی را برای تخمک گذاری بعد از PG، آماده می سازد. در بیش از ۶۰ درصد گاوها، ۱-GnRH، فولیکولی را برای تخمک گذاری القا می کند و جسم زرد جدید یا دیگری را شکل می دهد. برخی گاوها در زمان تزریق ۱-GnRH، دارای جسم زرد هستند (گاوهایی که چرخه فحلی طبیعی دارند) ولی برخی همان طور که در شکل نشان داده شده، جسم زرد ندارند (گاوهای بدون چرخه).

به عنوان نتیجه تزریق ۱-GnRH، در زمان تزریقی PG، یک یا تعداد بیشتری جسم زرد می تواند روی تخمدان حضور داشته باشند.

به تشابهات بخش نهائی برنامه اوسینک با وقایع شرح داده شده برای یک گاو با فحلی طبیعی توجه کنید. تزریق ۲-GnRH با شروع فحلی همزمان است. نقشی تزریقی ۲-GnRH، القای به حداکثر رسیدن LH در شیوه ای مشابه با نقش سطوح بالای استروژن در به اوج رسیدن LH و تخمک گذاری در ۲۴ تا ۳۲ ساعت در گاوهای با فحلی طبیعی می باشد. زمان بندی تلقیح در برنامه اوسینک بعد از۲-GnRH قابل مقایسه با تلقیح بعد از شروع فحلی (قانون صبح – عصر) می باشد.

وقایع هماهنگ شده

به طور خلاصه، در تخمک گذاری طبیعی یا القاء شده با هورمون، وقایع به طور خود به خود و یا با تزریقات مداخله کننده، به طور مناسب زمان بندی شده اند تا فرصت بارور شدن و ادامه یافتن آبستنی، به حداکثر برسد. پیروی از اصول صحیح منجر به موفقیت می شود. بسیاری از این اصول راهنمایی کننده، توسط دانشمندانی به دست آمده است که در سرتاسر جهان مشغول تحقیق و اکتشاف می باشند.