عوامل فزاینده و کاهنده بروز ورم پستان در گاو شیری
در گاوداری من، در شرایط فعلی شمار سلول های بدنی گله ۱۵۰،۰۰۰ است و از آخرین درمان گاوها سه هفته می گذرد. به نظر بنده با ۱۷۰ راس دام دوشا شرایط خوبی است. معمولا مشکلات ورم پستان و سلول های بدنی شبیه این موارد بسیار زیادند. معمولا عوامل متعددی درگیر هستند. البته این مطلب به درک این موضوع که بروز ورم پستان بالینی و افزایش شمار سلول های بدنی نتیجه عفونت های پستان هستند کمک می کند و رخداد ورم پستان مربوطه وابسته به دو اتفاق بسیار ساده می باشد. در ابتدا عوامل عفونی باید از انتهای سرپستانک وارد پستان شوند و دوم باید تکثیرشوند. اگر ما بتوانیم در کاهش هر کدام از این مراحل نقش داشته باشیم، از بحران بیماری گذر کرده ایم. عوامل بیماری زای پستان می توانند به دو گروه عوامل که در محیط زندگی گاو وجود دارند (محیطی) و عواملی که در پستان عفونی گاو وجود دارند و طی دوشش بین گاوها منتقل می شوند (واگیردار) تقسیم شوند.
عفونت های محیطی با تامین استال های راحت و تمیز نیز کنترل می شوند و بنابراین عوامل بیماری زای کمتری وارد سرپستانک می شوند. همچنین روش های ساده تمیز و ضد عفونی کردن سرپستانک پیش از دوشش موجب به حداقل رساندن این عوامل بیماری زا می شوند. به علاوه تحریک کافی برای ایجاد جریان سریع و قوی شیر حائز اهمیت است.
با آغاز دوشش، انتهای سرپستانک تقریباً ۶۰ بار در دقیقه باز می شود. این بهترین زمان برای ورود عوامل بیماری زا به داخل پستان است. جریان شیر قوی از این پیشامد جلوگیری می کند. اضافه بر آن، جریان ثابت خلاء موجب دور شدن هر عاملی از سرپستانک می شود اما نوسانات خلاء موجب عکس این جریان می شود. این رخداد به ویژه زمانی که صدای صوت لاینر شنیده می شود، شدید است.
دوشش اضافه در زمان جریان پائین شیر موجب تسهیل ورود عوامل بیماری زا به داخل سرپستانک می شود. طی فرآیند دوشش، انتهای سرپستانک در تماس با شیر سایر سرپستانک ها و همچنین شیر سایر گاوها قرار می گیرد و اگر عوامل بیماری زای واگیردار در شیر حضور داشته باشند، منبع بالقوه عفونت محسوب می شوند. غوطه ور سازی سرپستانک در محلول ضدعفونی بلافاصله پس از دوشش به جلوگیری از این رخداد کمک می کند. دستگاه شیردوشی با حفظ جریان ثابت خلاء و میزان صحیح و مناسب ضربان در حفظ سرپستانک های سالم نقش دارد. برای این کار پمپ، تنظیم کننده، ضربان ساز و لوله کشی همگی باید به درستی طراحی و نگهداری شوند و به منظور خروج ثابت شیر از پستان و حفظ ثبات جریان از تغییر ناگهانی ولتاژ جلوگیری شود.
تاکنون شما را متوجه ورود عوامل بیماری زا به داخل سرپستانک کرده ایم. برای بروز مشکل باید عوامل بیماری زا تکثیرشوند. بهترین راه پیشگیری ورم پستان گاو شیری، داشتن دستگاه ایمنی پر قدرت است. این به معنای به حداقل رساندن تنش، تغذیه مناسب و در برخی موارد واکسیناسیون است. وجود ویتامین ها و ترکیبات معدنی برای سلامت دستگاه ایمنی حائز اهمیت هستند همانطور که خلاصی از گرما، جایگاه راحت و زمان کافی برای دراز کشیدن و استراحت نیز مهم هستند. کلیه این موارد برای گاوهای تازه زا حائز اهمیت بیشتری هستند.
اگر گله شما با مشکل ورم پستان یا افزایش شمار سلول های بدنی روبرو است، روی چهار نکته تمرکز کنید:
۱- محیط: آیا جایگاه راحت و تمیز هستند؟ آیا گاوها تمیز هستند؟ با دامپزشک خود یا فروشنده تجهیزات شیردوشی راجع به روش نمره دهی بهداشتی برای کمک به درک میزان تمیزی گاوهایتان مشورت کنید.
۲- روند دوشش: آیا واقعاً سرپستانک ها تمیز و بهداشتی هستند؟ آیا جریان ثابت شیر برقرار است؟ آیا خرچنگیها با حداقل سرخوردن لاینرها تنظیم شده اند؟ آیا ضدعفونی پس از دوشش بلافاصله بعد از جدا شدن خرچنگی انجام می شود؟ آیا سالن شیردوشی آرام و بی صدا است؟
۳- تجهیزات شیردوشی: آیا دستگاه شیردوشی شما به طور کامل حداقل دو بار در سال مورد ارزیابی قرار می گیرد؟ آیا نگهداری شیردوش ها به طور منظم انجام می گیرد؟
۴- دستگاه ایمنی گاو: برای کاهش تنش گاو چه می توان کرد؟ آیا کلیه جیره ها در گله شما براساس انرژی، پروتئین، ویتامین و ترکیبات معدنی مناسب طراحی شده اند؟ این نکته به ویژه برای گاوهای دوره انتقال حائز اهمیت بسیاری است.
با دامپزشک، مشاور تغذیه و سایر مشاورهای قابل اعتماد خود مشورت کنید تا ظرفیت پیشرفت گله تان را ارزیابی کنید. در بسیاری موارد شما نمی توانید به دنبال یک عامل به عنوان علت بروز مشکل باشید و با اصلاح آن به سرعت نتایج را مشاهده کنید. اغلب چندین مورد کوچک شناسایی خواهند شد و اگر جدی روی آنها کار کنید شاهد پیشرفت خواهید بود.