خنک کردن گاوهای خشک و تلیسه ها را فراموش نکنید
تنش گرمایی در تابستان می تواند اثرات مخربی روی تولید گله داشته باشد. بسته به شدت، تنش گرمایی می تواند تولید شیر را بیش از ۲۵ درصد و نرخ گیرائی را تا زیر ۲۰ درصد کاهش دهد. این اثرات بسیار شناخته شده هستند و بسیاری از گاوداری ها تا حدی ساز و کارهای خنک سازی را در طول تابستان انجام می دهند تا نقش تنش گرمائی را روی گله های دوشا کم رنگ کنند ولی اغلب گاوهای خشک و تلیسه ها از چنین توجهی برخوردار نمی باشند و نگرانی در مورد اثرات تنش گرمایی روی این گروه از دام ها وجود ندارد. این نادیده انگاری می تواند برای گاودار هزینه بر باشد. تنش گرمایی در گاوهای خشک، تولید شیر دوره بعدی را کاهش می دهد.
تنش گرمایی در تلیسه ها رشد را کاهش می دهد، سامانه ایمنی را ضعیف می کند و باروری را به خطر می اندازد. اعمال دوره خشکی برای تولید بعدی گاو اهمیت دارد به این دلیل که در این دوره تغییرات نهایی رشد سامانه پستان که پایه شیردهی بعدی را تعیین می کند رخ می دهد. توسعه غده پستانی تحت تأثیر فرآیندهای کنترلی هورمون هائی است که توسط جفت جنین در حال رشد تولید می شود. مصرف خوراک در طول دوره خشکی روی تولید شیر در شیردهی بعدی تاثیر می گذارد.
وقتی گاو در طول دوره خشکی تنش گرمائی را تجربه می کند، رشد جنین و جفت متوقف می شود و مصرف خوراک کاهش می یابد، تاثیر کاهش مصرف خوراک به دوره شیردهی منتقل می شود و در نتیجه وزن تولد گوساله کاهش می یابد، رشد غده پستانی محدود می شود و قدرت تولید گاو در شیردهی بعدی کاهش می یابد.
خنک کردن موجب تولید شیر بیشتر می شود
خنک کردن در طول دوره خشکی باعث افزایش وزن تولد گوساله در هنگام تولد، افزایش مصرف خوراک پس از زایش و افزایش تولید شیر دوره بعدی می شود. اثرات سودمند خنک کردن دوره خشکی در مطالعات زیادی که آخرین آنها هم در یک آزمایش در فلوریدا بوده ثابت شده است.
یک گروه از ۱۶ گاو هلشتاین که ۴۶ روز قبل از تاریخ پیش بینی شده زایمان خشک شدند (از ۲۰ آگوست تا ۱۷ سپتامبر)، در فری استال هایی با بستر ماسه ای در جایگاهی که مجهز به تجهیزات خنک کننده فن و آب پاش یا فاقد آن نگهداری شدند و بعد از زایش همه گاوها در جایگاههای مجهز به فن و آب پاش نگهداری شدند.
همانطور که در شکل (۱) نشان داده شده است گاوهائی که در طول دوره خشکی خنک شده اند نسبت به گاوهایی که خنک نشده بودند به طور معنی داری شیر بیشتری تولید کردند.
به طور کلی خنک کردن در طول دوره خشکی میزان تولید شیر را ۷/۴ کیلوگرم در هر روز در ۲۱۰ روز اول شیردهی دوره بعدی افزایش داد (۳۳/۷ در مقابل ۲۶/۳). مصرف ماده خشک برای گاوهای خنک شده، در دوره خشکی (۱۴ در مقابل ۱۲ کیلوگرم) و در ۴۲ روز پس از زایمان (۱۹/۲ در مقابل ۱۷/۶ کیلوگرم) بالاتر بود. در سایر آزمایش هائی که در فلوریدا انجام شد، خنک سازی در طول دوره خشکی، سلامت پستان در طول دوره خشکی و سامانه ایمنی را در روزهای اول پس از زایش افزایش داد.
سایه بان نقش مهمی دارد
گوساله های جوان نیز اغلب هنگام کاهش اثرات تنش گرمائی در گاوداری نادیده گرفته می شوند. نرخ رشد گوساله و فعالیت سامانه ایمنی گوساله می تواند تحت تأثیر تنش گرمائی قرار بگیرد. بنابراین فراهم کردن برخی موارد ساده مثل یک سایه بان می تواند به تنظیم دمای بدن آنها کمک کند (شکل ۲).
وقتی تلیسه ها به سن تلقیح می رسند، باروری احتمالا در اثر تنش گرمائی در معرض خطر قرار می گیرد. یادتان باشد که تلیسه ها و گاوهای خشک نسبت به گاوهای دوشا به تنش گرمایی مقاوم ترند. مقادیر بالای گرمای تولید شده برای تأمین نیازهای سوخت و سازی شیردهی، تعدیل دمای محیطی برای گاوهای دوشا را مشکل می سازد.
در یک تحقیق که در ویسکانسین انجام شد، به طور مثال گاوهای دوشائی که زیر دمای لامپ خشک ۲۵ درجه سانتی گراد قرار گرفتند میانگین دمای مقعد ۳۸/۸ درجه و تلیسه های غیردوشایی که با چنین دمائی مواجه بود دمای بدن ۳۸/۳ درجه داشتند.
با توجه به این واقعیت که تلیسه ها و گاوهای خشک به تنش گرمائی نسبت به گاوهای دوشا مقاوم تر هستند، این سئوال پیش می آید که چگونه شرایط محیطی می تواند اهمیت کاربرد سامانه خنک کننده را توجیه کند.
شاخصی دمائی – رطوبتی که به عنوان یک روش برای تعیین درجه تنش گرمائی در گاوهای دوشا به کار می رود برای گاوهای خشک و تلیسه ها مناسب نیست، چون آنها به تنش گرمائی مقاوم تر هستند.
یک روش بهتر برای تعیین این که آیا گاوها تحت تاثیر تنش گرمائی قرار گرفته اند یا نه، اندازه گیری دمای مقعد در بعدازظهر بین ساعت ۳ تا ۵ و ترجیحا در مواقعی است که حیوان در حال استراحت است. به عنوان یک قانون کلی، دام هایی که دمای مقعد ۳۹ درجه و بالاتر را تجربه می کنند تحت تأثیر اثرات منفی تنش گرمایی قرار می گیرند.
بنابراین در زمان آینده که هوا گرم می شود، دمای مقعد را اندازه گیری کنید و به این باور برسید که حیوان های شما از خنک کردن اضافه سود می برند.