پوشش دار کردن چربی مورد استفاده در صنعت خوراک دام و طیور
پوشش دار کردن چربی ها یک راهکار با ارزشی برای حفظ مواد مغذی در برابر تجزیه شدن در طول فرآوری، انبار و هضم شکمبه ای می باشد. در عین حال امکان دسترسی مواد مغذی را برای جذب در قسمت های پائینی دستگاه گوارش فراهم می آورد. طی چند سال گذشته چربی های پوشش دار جدیدی وارد بازار شده اند. این محصولات و فرآیندهایی که این محصولات را تولید می کند در طراحی، فن آوری و متاسفانه عملکرد متفاوتند.
مواد مغذی پوشش دار با کیفیت بالا انعطاف پذیری بسیار بالایی را در ارتقاء جیره ها و کاهش هزینه ها برای متخصصین تغذیه فراهم می کنند، ولی همه این محصولات پوششی دار به یک روش تهیه نشده اند. متخصصین تغذیه، دامپزشکان و تولیدکنندگان بایستی برای سرمایه گذاری روی این محصولات، تفاوت های بین فن آوری های پوشش دار کردن را بشناسند. این شناخت باعث می شود که تصمیم در مورد انتخاب محصول، مؤثرترین هزینه انجام شده برای تنظیم جیره باشد.
پوشش دار کردن چربی ها (در بین مواد مغذی) یک فن آوری موثر است، ولی پوشش دار کردن چربی یک تعریف کلی است و به دلایل زیر تفاوت هایی در این فرآیند وجود دارد:
۱- اختلاف در شکل آغازین و نرخ گنجایش مواد مغذی
۲- اختلاف در موادی که برای پوشش دار کردن مواد مغذی از انها استفاده می شود.
۳- نوع فرآیند پوشش دار کردن چربی
دو روش اصلی پوششی دار کردن چربی، پوششی دار کردن ماتریکسی و پوششی دار کردن واقعی می باشند. در پوشش دار کردن ماتریکسی، ترکیب فعال توسط ماتریکسی از اسیدهای چرب تعلیق می شود (شکل ۱) و در پوشش دار کردن واقعی، یک پوشش لایه بندی شده از اسید چرب در خارج از مواد مغذی قرار می گیرد تا یک مانع حفاظتی را به وجود آورد (شکل ۲).
پوشش دار کردن وقتی مؤثر است که ماندگاری، حفاظت در شکمبه و هضم روده ای را برای مواد مغذی فراهم کند.
ماندگاری لازم است
ماندگاری، قدرت یک ماده غذائی پوشش دار در حفظ ساختار خود در طول زمان نقل و انتقال، انبار و مخلوط کردن است. سائیدگی لایه محافظ، شکاف برداشتن، شکستگی یا کاهش اندازه ذرات می تواند مقدار مواد مغذی که دام دریافت می کند را کاهش دهد.
دما عامل دیگری است که روی حفظ پوشش اثر می گذارد و اغلب نادیده گرفته می شود. پوشش های چربی، مقاومت کافی برای مقابله با گرما و فشار ناشی از فرآیند پلت کردن را برای مواد مغذی فراهم نمی کنند. دمای بالائی که برای ژلاتینه شدن نشاسته و دریافت یک پلت سخت تر در نظر گرفته می شود پوشش لیپیدی را ذوب می کند و تأثیر معکوس روی بازده حفاظتی پوشش از مواد مغذی خواهد داشت. فشار، علاوه بر کاهش پوشش حفاظتی ناشی از پلت کردن ممکن است پوشش را ترک بیاندازد و یا بشکند.
موردی که کمتر مشهود است و اغلب نادیده گرفته می شود، ثبات در حین منجمد شدن و از انجماد در آمدن پوشش چربی است. وقتی پوشش های چربی یخ می زنند و سپس آب می شوند، اگر منبسط و منقبض شوند و در داخل شکمبه یا انبار آب به داخل پوشش نفوذ کند، نقش حفاظتی آن کاهش می یابد.
حفاظت شکمبه ای
پوشش دار کردن، امکان حفاظت از ماده مغذی در برابر تجزیه شکمبه ای و در نتیجه عبور از شکمبه و ورود به روده کوچک که حفاظت شکمبه ای نام دارد را فراهم می کند. نرخ تجزیه با استفاده از مطالعاتی که زمان آزادسازی ماده مغذی در آب یا مایع شکمبه را بررسی کرده اند تعیین می شود که میزان این نرخ در هر دو محیط به عوامل زیادی بستگی دارد. در آزمایش های آب، فرآیند تجزیه تسهیل می شود، چون هیچ تداخلی از طرف مواد مغذی در مایع شکمبه ایجاد نمی شود.
یک محصول پوشش دار با سطح بالای ماندگاری که در مقابل هضم شکمبه ای مقاوم است، در معرض هضم روده ای قرار خواهد گرفت.
معیار واقعی کیفیت
قابلیت دسترسی، مجموع سه فراسنجه قبلی (ماندگاری، حفاظت شکمبه ای و هضم روده ای) و شاخص واقعی کیفیت برای یک محصول پوشش دار است.
مصرف مواد مغذی پوشش دار رواج پیدا کرده است. این محصولات از لحاظ ثبات و اطمینان، جایگزین به صرفه ای برای سایر مواد خوراکی خواهند بود.
شاخصی نهایی برای یک ماده غذائی پوشش دار، هزینه صرف شده به ازاء هر واحد ماده مغذی قابل دسترس است که تابعی از هزینه فرآیند پوشش دار کردن، قابلیت ماندگاری، قابلیت حفاظت در شکمبه و مقدار هضم روده ای است.
اگر تمایل دارید پولی که هزینه کرده اید برگردد، سه سئوال ساده زیر را از خودتان بپرسید:
۱- آیا محصول تولید شده به اندازه ای پایدار است که بتواند در مقابل مراحل فرآوری و انبار (دوره های انجماد و آب شدن) مقاومت نماید و قدرت حفاظت از مواد مغذی در شکمبه را حفظ نماید؟
۲- آیا محصول قدرت حفاظت شکمبه ای خود را در طول یک دوره زمانی مناسب (تقریبا ۵ ساعت) حفظ می کند و این اطمینان را ایجاد می کند که درصد بالایی از مواد مغذی به روده می رسند؟
۳- آیا روی محصول، آزمایش های in vivo (در بدن گاو) صورت گرفته است به طوری که ارزش قابلیت دسترسی ارائه شده برای آنکه گویای میزان ماندگاری، حفاظت شکمبه ای و هضم روده ای است توسط تحقیقات حمایت شده باشد. درباره ویژگی های کیفی محصول تحقیق کنید تا اطمینان حاصل کنید که محصولی که قصد استفاده از آن را دارید، قابلیت دسترسی مواد مغذی مورد قبول را برای گاو فراهم می کند.