وبلاگ دستچین

روش پرورش تلیسه باید به گونه ای باشد که تلیسه های سودآور و پرتولید داشته باشیم. همچنین باید هزینه ها را بدون تاثیر گذاشتن بر آسایش آنها، به حداقل برسانیم.

خوراک، بیشترین هزینه را در پرورش تلیسه ها به خود اختصاصی می دهد. با کنترل آن، می توانید تاثیر چشمگیری روی سود نهایی داشته باشید. در حقیقت، مطالعات نشان داده اند که هزینه خوراک تلیسه، می تواند تا ۶۰ درصد هزینه های پرورش آن و ۱۲ درصد هزینه های کلی دامداری را به خود اختصاص دهد.

غالبا اهمیت بازده خوراک (کیلوگرم شیر به ازای هر کیلوگرم خوراک) برای گاوهای شیرده همیشه به ما یادآوری می کند که چرا می تواند روی هزینه ها و درآمد تاثیرگذار باشد ولی در مورد تلیسه های در حال رشد به ندرت به این موضوع پرداخته می شود.

فرصت های بی شماری وجود دارند

ما بازده خوراک تلیسه ها را به صورت کیلوگرم افزایش وزن به ازای هر کیلوگرم خوراک مصرفی اندازه می گیریم. عوامل زیادی وجود دارند شامل ژنتیک، کیفیت علوفه (قابلیت هضم الیاف و ماده خشک)، میزان خوراک مصرفی، سرعت رشد یا مرحله رشد، نمره بدنی یا تغییر در وضعیت بدنی، آبستنی، تنش گرمایی یا سرمایی (تنش های محیطی) و میزان فعالیت که روی بازده خوراک در تلیسه های شیری تاثیرگذار هستند.

ژنتیک در بازده خوراک از دو جنبه تاثیرگذار است. نخست باید دانست که بازدهی یک جزء ژنتیکی دارد. برخی دام ها نسبت به بقیه در تبدیل انرژی خوراک به انرژی تولیدی (رشد ماهیچه و استخوان یا تولید شیر)، کارآمدتر هستند. به علاوه، اندازه بدن تا حد زیادی تحت تاثیر ژن است. هزینه های نگهداری (تامین انرژی، پروتئین و بیشتر مواد مغذی) در جثه های بزرگتر بالاتر است. هر چه وزن بدن تلیسه در یک سن خاص، کمتر باشد، نیاز نگهداری آن دام کمتر خواهد بود.

گفته می شود که تلیسه باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا بتواند وارد چرخه تولید مثلی شود و مهم تر اینکه به اندازه کافی بزرگ باشد تا بتواند زایش موفقیت آمیزی داشته باشد، (هر دو در سن مناسب).

با بهبود بازده خوراک، رشد در یک سن به خصوص، دچار اختلال نخواهد شد. این یک واقعیت اجتناب ناپذیر است که توانایی تلیسه ها برای استفاده کارآمد از خوراک، با افزایش سن کاهش می یابد. قبل از بلوغ، رشد تلیسه عمدتا ماهیچه ای و استخوانی است. بعد از آن، تلیسه ها نسبت به بافت ماهیچه ای، درصد بیشتری چربی می گیرند و بنابراین، بازده خوراک کمتر خواهد بود. قالب بدن را می توان به راحتی برای رسیدن به یک وضعیت ثابت رشد از تولد تا اولین فحلی، شکل داد، بعد از آن، دومین میزان رشد مورد نیاز برای رسیدن به وزن بدن مطلوب در زمان زایش روی می دهد. یک تحقیق نشان داده است که قبل از بلوغ، گاوهای هلشتاین باید به میزان ۸۰۰ گرم در روز برای به حداکثر رساندن تولید شیر در اولین شیردهی، رشد کنند. وقتی تلیسه به بلوغ رسید، سرعت رشد توسط نقطه کنترلی بحرانی بعدی یعنی وزن بدن در هنگام زایش تعیین می شود. تحقیقات نشان می دهند که تلیسه های شیری باید در هنگام اولین زایش، به اندازه یا نزدیک ۸۵ درصد وزن بدن گاوهای بالغ گله رسیده باشند اگر چنین نباشد، تلیسه ها طی اولین شیردهی انرژی را به جای تولید شیر صرف رشد خواهند کرد.

تلیسه هایی که نسبت به اندازه بلوغ، کوچکتر هستند، به میزان چشمگیری بازده خوراک پائین تری در اولین شیردهی شان خواهند داشت چرا که در حال رشد هستند نه تولید شیر. این پدیده، یک پاسخ بیولوژیکی به تاخیر در رشد قبل از زایش نسبت به اندازه بدن بالغ می باشد. به علاوه، تلیسه هایی که در یک سوم آخر آبستنی هستند، بازده خوراک کمتری دارند زیرا رشد جنین تسریع یافته و مشکلات مرتبط، بازده استفاده از انرژی و پروتئین طی این دوره را خنثی می کند. تلیسه هابی که به اندازه لازم وزن بدن در هنگام زایش نرسیده اند، در معرض خطر بالاتر سخت زایی و مشکلات مرتبط زایشی هستند.

جایگاه نقش دارد

تنش های محیطی و فعالیت های بدنی، عوامل اضافه ای هستند که روی نیاز نگهداری تاثیر دارند و بنابراین تاثیرات مستقیمی روی بازده خوراک تلیسه دارند. فری استال های با بستر خوب و مدیریت شده یا بستر فشرده بازده خوراک را به دلیل هزینه های نگهداری پائین تر دام، بهبود خواهند داد. ولی جایگاه های کثیف و مرطوب که باعث می شود تلیسه ها تحت تنش سرمایی یا گرمایی قرار گیرند، بازده خوراک را کاهش خواهند داد.

تحرک نیز اثرات کوچکی دارد ولی اگر تلیسه ها مسافت طولانی را به طور مرتب طی کنند، چشمگیر خواهد بود. به طور کلی، از آنجا که تلیسه ها روی مرتع انرژی بیشتری برای خوردن صرف می کنند، بازده خوراک در مقایسه با تلیسه هایی که در جایگاه بسته هستند، تا حدی کاهش خواهد یافت.

جنبه نهایی ولی مهم بازده خوراک، جیره می باشد و هم از لحاظ مقداری که تغذیه می شود و هم از لحاظ ترکیبات جیره، روی بازده خوراک تاثیر خواهد داشت.

هرچه جیره قابل هضم تر باشد، تلیسه بازده خوراک بیشتری در رشد خود خواهد داشت. بنابراین، در جیره های معمولی تلیسه ها، که عمدتا از علوفه تشکیل می گردد، کیفیت علوفه و قابلیت هضم الیاف به میزان زیادی روی بازده خوراک تاثیر خواهد داشت.

جایگزینی علوفه با کنسانتره، بازده خوراک را تا حدی بهبود می بخشد زیرا غلات و فرآورده های جانبی معمولا قابلیت هضم بیشتری نسبت به علوفه دارند. به علاوه، وقتی خوراک هایی با قابلیت هضم بالاتر به تغذیه تلیسه ها می رسد، میزان ماده خشک خوراک مورد نیاز برای تامین افزایش وزن بدن مورد هدف، پائین تر می باشد. این منجر به نیاز به انرژی نگهداری کمتر برای روندهای هضم مختلف در دام می شود، جایگزینی علوفه با غلات، هزینه های جیره را بالا می برد وقتی چنین تغییری را در نظر می گیرید.

هزینه کلی جیره های جایگزین را ارزیابی کرده و به یاد داشته باشید که تغییرات می تواند روی سرعت رشد و تعداد روزهای مصرف خوراک (بدون داشتن تولید) تاثیر بگذارد. معمولا جیره هایی با میزان بالاتر غلات به صورت دسترسی آزاد تغذیه نمی گردد. جیره های با انرژی بالا باید مدیریت گردد تا از چاق شدن تلیسه ها جلوگیری شود.

وقتی دام ها با جیره های غلیظ تر تغذیه می گردند، بنابراین، کل ماده خشک دریافتی در روز کمتر می شود، سامانه هضمی به مقدار کمتری به خوراک خورده شده عادت پیدا می کند و سرعت عبور مواد غذائی از شکمبه کاهش می یابد. این به باکتری های شکمبه و پروتوزآ اجازه می دهد زمان بیشتری برای تجزیه الیاف و مواد آلی داشته باشند.

دامنه وسیعی وجود دارد

تلیسه های پرواری که علوفه و خوراک با کیفیت بالا مصرف می کنند، به راحتی می توانند نسبت ۵ به ۱ خوراک به افزایش وزن داشته باشند ولی اگر جیره حاوی علوفه کم هضم تر و با کیفیت متوسط تا ضعیف باشد، به ۸ به ۱ افزایش می یابد. در مطالعه ای که در دانشگاه ویسکانسین انجام شد، اجازه داده شد که مواد غذایی زمان بیشتری در شکمبه بمانند ولی گاوها با خوراک کامل تغذیه نمی شدند. خوراکی که در این مطالعه، تلیسه ها مصرف کردند ۸۰ تا ۹۰ درصد مقداری بود که هنگام دسترسی نامحدود به خوراک مصرف می کردند. محققان دریافتند که بازده خوراک تا ۲۹ درصد در تلیسه های تغذیه شده با مقادیر کنترل شده در مقایسه با تلیسه های دارای دسترسی آزاد به خوراک، بهبود یافت.

نکته نهایی این است که تحقیق نشان داده برخی از افزودنی های غذایی که عملکرد شکمبه و هضم میکروبی را بهبود می دهند، بازده خوراک تلیسه ها را نیز بهبود می دهند. این افزودنی ها شامل یونوفرها و مخمرها می باشند که هر دو روی قابلیت هضم خوراک و یا علوفه مؤثر هستند. در حقیقت، هر افزودنی که بتواند قابلیت هضم علوفه را در شکمبه بهبود دهد، بازده خوراک در تلیسه را نیز بهبود خواهد داد.