وبلاگ دستچین

بسیاری از مناطق کشور تحت تأثیر شرایط خشکسالی است. در بسیاری از این مناطق، علوفه برای گله های شیری مورد نیاز است. مدیریت مناسب علوفه های تحت تنش رطوبت می تواند تولید و کیفیت و ماندگاری علوفه ایستا را در شرایط خشکسالی افزایش دهد.

یونجه و لگوم های دیگر پاسخ مشابهی به تنش خشکسالی می دهند اگرچه یونجه نسبت به سایر لگوم ها بیشترین مقاومت را به خشکسالی دارد. تنش رطوبت ۱۴ روز پس از برداشت، تعداد جوانه های انتهائی و همچنین تعداد ساقه های گیاه را کاهش می دهد. ایجاد تنش خشکسالی در دو هفته اول بیشترین تأثیر را روی بازده گیاه دارد. حتی اگر بعداً در دوره رشد باران ببارد باز هم بازده به مقدار زیادی کاهش می یابد و رشد سلولی در دوره خشکسالی محدود می شود و این دلیل کاهش طول میان گره ها در ساقه می باشد.

در این شرایط طول گیاه کاهش می یابد و گلدهی در گیاه کوتاه صورت می گیرد. اندازه و سرعت رشد برگ نیز کاهش می یابد به دلیل اینکه این کاهش، نسبت به کاهش رشد ساقه کمتر است درصد برگ ها در شرایط خشکسالی افزایش می یابد. نسبت برگ بالاتر به معنی کاهش NDF است، اگر چه میزان تأثیر بسته به شدت و زمان تنش رطوبت متفاوت می باشد. درصد نیتروژن ساقه افزایش و درصد نیتروژن برگ کاهش و در نتیجه نیتروژن کلی گیاه (CP) کاهش می یابد. این کاهش نیز بسته به شدت و زمان تنش رطوبت متفاوت است بنابراین خشکسالی باعث کاهش مقدار علوفه و افزایش کیفیت علوفه و در نتیجه افزایش تولید شیر در گله های شیری می شود.

چه راهکارهائی توصیه می شود؟

راهکارهای زیر برای مدیریت یونجه تحت تنش خشکسالی توصیه می شود:

۱- اگر طول ایستا به بالاتر از ۲۵ سانتیمتر و در حال گلدهی باشد، برداشت کنید، اگر از نظر اقتصادی به صرفه است.

الف- از آنجائی که در شرایط خشکسالی سرعت کاهش کیفیت ناشی از افزایش بلوغ کمتر از شرایط طبیعی است، اجازه دهید گیاه قبل از برداشت به گلدهی کامل برسد و ذخایر کربوهیدراتهای غیرساختاری تشکیل گردد. ما می توانیم قبل از بارش باران برداشت کنیم تا رشد مجدد از رطوبت کاملی بهره مند شود ولی پیش بینی هوا سخت است.

ب- یونجه تحت تنش رطوبت بایستی در ارتفاع برداشت طبیعی چیده شود. هیچ امتیازی برای افزایشی ارتفاع برداشت وجود ندارد چون به راحتی بازده محصول برداشت شده را کاهش می دهد.

رشد مجدد یونجه از جوانه های کناری بالاتر از کاه بن کمتر است و نسبت به ساقه های رشد یافته از جوانه های تاج بازده کمتری دارد.

۲- اگر طول ایستاها ۲۵ سانتیمتر یا کمتر است آنها را برداشت نکنید. اجازه دهید رشد مجدد، مراحل خودش را سپری کند. چیدن، رشد مجدد را بهبود نمی بخشد اما هزینه های نیروی کار و سوخت و استهلاک وسایل نقلیه را افزایش می دهد.

۳- اطمینان حاصل کنید که حاصلخیزی خاک مناسب است. اگر کمبود یک ماده غذائی وجود داشته باشد هنگام بارش باران، رشد مجدد و بازده گیاه خوب نخواهد بود.

۴- زنجیره سیب زمینی، حلزون ها و سایر حشرات را بررسی و کنترل کنید این حشرات می توانند رویش های انشعابی جوانی را که هنگام تنش رطوبت تعدادشان کاهش یافته است بین ببرند.

۵- برداشت بذرهای جدید که تحت تنش خشکسالی پرورش یافته اند نباید در طول فصل برداشت انجام شود ولی اگر رشد کافی صورت گرفته باشد در اواخر مرداد می توان آنها را برداشت نمود در غیر این صورت برداشت را در اواخر تابستان هم می توان انجام داد. عامل تعیین کننده زمان برداشت این است که گیاه در دورهٔ سرمازدگی اصلاً رشد مجدد نداشته باشد یا بیش از ۲ سانتیمتر رشد نکرده باشد.

تاثیر تنش رطوبت روی گراس ها شبیه یونجه است بجز اینکه اگر ساقه ها موجود باشند، کیفیت علوفه گراس ممکن است تحت تنش به جای افزایش، کاهش یابد.

اغلب مزارع گراس و چراگاهها از رشد بازمی مانند اما پربرگ می شوند و ساقه های کمتر دارند. موارد زیر توصیه می شوند:

۱- اگر تناژ محصول قابل قبول و یا ارتفاع بالاتر از ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر است محصول را برداشت کنید یا بچرانید. برگهائی که زرد شده اند رشد نخواهند کرد و بایستی کنده شوند تا برگ های جدید رشد کنند.

۲- ۴۵ کیلوگرم نیتروژن را در هر هکتار به کار ببرید تا رشد پاییزه قبل از بارش اواسط آذرماه تحریک شود. این نیتروژن نمی تواند از کود دامی حاصل شود چون مواد مغذی را بسیار کند برای تأمین رشد پاییزه مناسب در اختیار قرار می دهد.

کاکل دار شدن یک معیار است، بسیاری از مزارع ذرت کوتاه شده اند و بعضی در حال کوتاه شدن هستند ولی اگر تنش رطوبت قبل از کاکل دهی تمام شود رشد گیاه بیشتر خواهد بود. در این صورت گیاهان برای سیلو شدن بسیار مرطوب هستند و اگر بازده به مقدار زیادی کاهش یابد خطر سم نیترات وجود خواهدداشت.

برای حفظ بالاترین مقدار علوفه با کیفیت بالا موارد زیر را رعایت کنید.

۱- منتظر بمانید تا کاکل دهی انجام شود و بعد تصمیم بگیرید که آیا برداشت کنید یا خیر، در غیر این صورت کیفیت ممکن است بهبود یابد ولی رطوبت برای سیلو کردن بالاست. اگر رطوبت بیش از ۷۰ درصد است از سیلوهای کیسه ای استفاده کنید و یا آنها را به صورت توده در آورید و بپوشانید تا میزان زه آب سیلو کاهش یابد.

۲- اگر از محصول برای تهیه سیلاژ استفاده می کنید یا مزرعه را می چرانید توانائی تولید سامانه نیترات را در محصول ارزیابی کنید. این موضوع ایجاد مشکل می کند مخصوصاً اگر کاهش رشد به پنجاه درصد حد طبیعی برسد و یا از سطوح بالائی از نیتروژن به عنوان کود استفاده شود. نمونه های گرفته شده برای آزمایش نیترات باید فریز شوند یا مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند چون مقدار نیتروژن ۳ تا ۴ ساعت پس از برداشت کاهش می یابد.

اگر سطوح سم در آزمایش بالاست، علوفه خشک و سایر علوفه را صبح و در عصر مقدار کمی سیلاژ ذرت تغذیه کنید و یا گاوها را به مدت دو ساعت در مزرعه ذرت بچرانید.

چه جایگزین هائی وجود دارند؟ بذرپاشی در اواخر تابستان تولید علوفه را پس از برداشت گندم، یا اوایل برداشت ذرت تکمیل می کند. اگر شما دمای بالاتر از ۲۶/۵ درجه سانتیگراد را برای حداقل ۸ هفته پیش بینی می کنید، به کاشتن سورگوم – سودان گراس و یا گندمیان فکر کنید. این گراس ها در دماهای بالا بازده بالاتری دارند اما گراس های فصول گرم وقتی دما پائین است، بازده بالائی ندارند. اگر سودان گراس – سورگوم یا سودان گراس را کاشت می کنید، نوع با رگبرگ میانی قهوه ای را توصیه می کنیم چون کیفیت آن بالاتر، نوسانات بازده در مقایسه با نوع استاندارد حداقل و قدرت ایستائی هنگام برداشت خوبی دارد. این علوفه باید در ارتفاع ۸۰ سانتیمتر برای گاوهای شیری و ۹۰ سانتیمتر برای تلیسه ها و گاوهای نر پرواری برداشت شود. یولافی که در هفته اول مرداد کاشته می شود، انتظار می رود ۲۵/۶ تا ۷/۵ تن ماده خشک به طور متوسط در هر سال در هر هکتار تولید کند. سایر بذرهای کوچک به اندازه نصف مقادیر قبلی ماده خشک تولید می کنند. افزودن ۲۲/۵ کیلوگرم نخود فرنگی در هر هکتار به یولاف، خوش خوراکی را افزایش می دهد ولی بازده را بهبود نمی بخشد. ارقام علوفه ای که دیرتر به بلوغ می رسند، تناژ بالاتری از علوفه با کیفیت را تولید می کنند. اگر بذر یک رقم علوفه ای در دسترس نیست واریته یولاف دیررس را کشت کنید. اگر کشت بعد از هفته اول مرداد انجام می شود کاشت یولاف علوفه ای از مزیت کمی برخوردار است و نوع دانه ای آن انتخاب بهتری خواهد بود.

یولاف پائیزه نسبت به یولاف بهاره کیفیت بالاتری دارد. یکی از محققان دریافت که تأخیر بلوغ در یولاف های بذرپاشی شده در تابستان باعث می شود که ۱۰ تا ۱۵ درصد الیاف نامحلول در شوینده های خنثی کمتر (NDF)، ۱۸ درصد قابلیت هضم بالاتر و ۲۵۰ درصد کربوهیدرات محلول در آب بالاتری داشته باشند.

توصیه این است که ۵۵ تا ۷۰ کیلوگرم یولاف را در هر هکتار (با و بدون نخود فرنگی) کشت کنید. آزمایش خاک را برای اطمینان از وجود بقایای نیتروژن برای رشد یولاف کاشت شده پس از ذرت تحت تنش خشکسالی انجام دهید اگر نیتروژن کافی وجود ندارد کود حاوی ۷۰ تا ۸۰ کیلوگرم نیتروژن را برای هر هکتار مزرعه مورد استفاده قرار دهید این بررسی را برای محدودیت های علف کش ها قبل از کاشت نیز انجام دهید. کاشت باید در طول هفته اول مرداد انجام شود چون کاشت زود هنگام بلوغ زودتر و بازده کمتر را در پی خواهد داشت.

اگر دانه یولاف در دسترسی نیست، از سایر دانه های ریز بهاره استفاده کنید ولی در هر حال بازده کاهش می یابد. سفارش تریتیکاله، چاودار و جو باید براساس بازده باشد. اگر رطوبت کافی در دسترس هست رای گراس یک گزینه مناسب است چون تأثیرپذیری بیشتری از تنش خشکسالی داشته است.