چند توصیه برای حفظ گاوهای در معرض خطر در طول فصل تابستان
زمانی که در اواسط تابستان به گاوداری ها سر می زنیم، اغلب با مناظری همچون پنکه های شکسته و خراب، مه پاش های گرفته، سایه بان های ناکارآمد و آبخوری های کثیف و غیر قابل قبول مواجه می شویم. تجهیزات کاهنده گرما برای گاوهای خشک، اغلب موجب بهبود تولید شیر آنها در شیردهی بعدی می شود.
مشهود است که گرما منجر به بروز مشکلات تولیدمثلی می شود. البته سایر مشکلات سلامت گله نیز منجر به بروز مشکلات تولیدمثلی می شوند. در طول تابستان مشکلاتی همچون ورم پستان، جابجایی شیردان و سقط نیز بیشتر رخ می دهند.
چرا در طول تابستان میزان جابجایی شیردان زیاد می شود؟ مشکل حقیقی ممکن است مربوط به مشکلات تولیدمثلی تابستان گذشته باشد. بهبود وضعیت تولیدمثلی، معمولا ۶۰ روز پس از آخرین رخداد تنش گرمایی حاصل می شود که معمولا اوایل تا اواسط پائیز است. در این شرایط، وضعیت دوره انتقال و گاوهای تازه زا با تنگنا مواجه خواهد شد. بنابراین تراکم، تنش و تمام مشکلات مربوط به تنش گرمایی با هم منجر به بروز مشکلات دوره انتقال خواهند شد که سالانه تکرار می شود، مگر اینکه کاری انجام شود.
گرما، گروهی از گاوها را را بیش از سایر گاوها می رنجاند. این گروهها عبارتند از گاوهای تازه زا، بیمار، لنگ، پیر و گاوهای غیرآبستنی که با روز شیردهی بیش از ۱۵۰ وارد تابستان می شوند.
علاوه بر افت عملکرد تولیدمثلی، تنش گرمایی سایر شاخص های گاوداری را نیز متاثر می سازد. تولید شیر افت می کند و مصرف ماده خشک به مقدار ۱۰ درصد یا بیشتر کاهش می یابد. میزان بیماری های مختلف در سطح گله افزایش می یابند.
تنش گرمایی در گاوهای خشک، موجب کاهش ۱۰ درصدی وزن تولد، کاهش ۱۲ درصدی تولید شیر در شیردهی بعدی، افت کیفیت آغوز با کاهش غلظت lgG و منجر به بروز مشکلات مربوط به دوره انتقال و زایمان می شود.
برای گاوهای در معرض خطر چه اقداماتی باید انجام دهیم؟ توصیه های ما به قرار زیر است:
آب
_ گاوها روزانه حدود ۲۴۰ لیتر آب می نوشند. وضعیت آبرسانی در گاوداری را بررسی کنید.
_ آب را از لحاظ مواد معدنی، PH و باکتری ها دو بار در سال مورد آزمایش قرار دهید. بساری از تجهیزات آبخوری ممکن است نیاز به کلرزدائی داشته باشند.
_ آبخوری ها را هر روز شسته و پر از آب کنید. حداقل هفته ای یکبار آبخوری ها را با ترکیب کلره بشوئید.
_ برای هر ۱۰ راس گاو باید حداقل ۷۶ سانتی متر محیط آبخوری فراهم کرد. حداقل دو آبخوری در هر بهاربند تعبیه کنید.
_ آبخوری ها را نزدیک راهروی خروجی و در ۱۵ متری آخور قرار دهید.
پنکه
_ زمانی که دمای هوا بیش از ۲۱ درجه سانتیگراد است، پنکه ها را پیوسته روشن بگذارید. سرعت چرخش پره پنکه های بالای راهروهای خوراک خوری و فری استال ها باید mph 4 تا ۵ باشد.
_ فاصله طولی هر دو پنکه از یکدیگر با ضرب قطر پنکه (به متر) در عدد ۳ به دست می آید. فاصله بین پنکه ها از ۱۲۱ سانتیمتر تا ۹ متر می تواند متغیر باشد.
_ تیغه ها و بدنه پنکه ها را تمیز کنید.
_ هر پنکه را با زاویه ۲۵ درجه نصب کنید.
ارتفاع پنکه ها نباید بیش از ۲.۴ متر باشد.
_ به ازای هر ۱۰ راس گاو یا هر ۱۴ متر مربع یک پنکه با قطر ۹۱ سانتی متر در انتظار دوشش تعبیه کنید.
_ پنکه ها را به گونه ای نصب کنید که جریان هوا یا جهت باد از پشت آن به سمت جلو باشد.
_فاصله عرضی پنکه ها باید ۹۱ سانتی متر باشد.
مه پاش
_ هدف از نصب مه پاش، خیس کردن پوست دام و تبخیر آب از روی بدن گاو در هر چرخه از مه پاشی است.
_ در هر چرخه به ۱.۵ لیتر آب به ازای هر گاو در راهروی خوراک دهی نیاز است.
_ فاصله نازل ها با یکدیگر باید ۱.۸ تا ۲.۴ متر باشد. ارتفاع نازل ها نباید بیش از ۱.۸ تا ۲.۱ متر باشد.
_ زمانی که درجه هوا بیش از ۲۳ درجه سانتی گراد است، به ازای هر ۱۰ دقیقه، مه پاش را ۱ تا ۳ دقیقه روشن بگذارید.
_ در بهاربندها، زمانی که دمای هوا بیش از ۲۱ درجه سانتیگراد است، به ازای هر ۵ دقیقه، مه پاش را ۱ تا ۳ دقیقه روشن بگذارید.
تغذیه
_ با به حداقل رساندن انتخاب اجزای خوراک توسط دام، احتمال رخداد اسیدوز را به حداقل برسانید. طول منابع الیاف موثر جیره باید ۵ سانتی متر باشد. از بیکربنات نیز استفاده کنید.
_ دفعات خوراک دهی در روز را افزایش دهید. بهتر است خوراک تازه در ساعات خنک صبح در اختیار دام قرار گیرد. تراکم جمعیت را به حداقل برسانید.
_ به استفاده از بافرها، نمک های افزودنی، چربی عبوری (bypass) و تثبیت کننده جیره توجه کنید تا از رشد کپک و گرم شدن جیره جلوگیری به عمل آید.
تولیدمثل
_ با ارائه برنامه های تولیدمثلی، تنش را تعدیل کنید.
_ به بارورسازی گاوها ادامه دهید.
_ از برنامه های همزمانی (پری سینک، اوسینک و ری سینک) برای افزایش موفقیت تلقیح مصنوعی استفاده کنید.
_ استفاده از ابزار کمک تشخیصی فحلی مانند کامار، گچ دم، گام سنج و غیره نیز سودمند هستند.
_ تلقیحات را اوایل صبح انجام دهید.
بدین ترتیب با اعمال تغییرات و طراحی برنامه ای مدون در راستای کاهش دما در طول فصل تابستان روزانه ۲.۲ تا ۳.۱ کیلوگرم شیر تولیدی افزایش می یابد.