وبلاگ دستچین

در پائیز سال ۲۰۰۵ تعداد ۶۰ مرده زایی از یک گله با ۱۲۰۰ راس گاو هلشتاین جمع آوری شد. این کار بخشی از یک تحقیق در مورد بیماری BVD بود. در دامداری گوساله هایی که طی ۲ روز بعد از تولید تلف شده بودند، نگهداری شده و دوبار در هفته جمع آوری می شدند و به آزمایشگاه تشخیص دامپزشکی دانشگاه مینه سوتا ارسال می گردیدند تا کالبد گشایی شوند و آزمایش BVD بر روی آنها صورت گیرد. در این گله ویروس تنفسی یا لپتوسپیروز وجود نداشت. در طی ماه آگوست تا دسامبر، تعداد ۷۰۸ زایمان صورت گرفت. میزان مرده زایی در طی این ۵ ماه، ۸.۵ درصد بود (۶۰.۷۰۸).

بسیاری از آنها فیزیکی بوده اند …

کالبدگشایی گوساله هایی که با سخت زایی و با کمک به دنیا آمده بودند مشخص نمود که نحوه خروج گوساله از مجرای زایمان به آنها آسیب رسانده است. این امر مهمترین عامل مرگ گوساله ها بوده است (۱۵ مورد از ۶۰ مرده زایی که برابر ۲۵ درصد است). در واقع چند گوساله جراحت درونی داشتند. دو گوساله خونریزی درونی در قفسه سینه و شکم داشتند و یک گوساله دنده های شکسته داشت و در یک گوساله پرده های دیافراگم پاره شده بود. در تمام این موارد زایمان همراه آسیب های فیزیکی بوده است. برخی گوساله های با زایمان سخت به دنیا آمده نیز سر و زبان پر خون (متورم) داشتند که نشانگر طول کشیدن زایمان تا بیش از ۲ ساعت است.

ولی اکثر این گوساله ها به دلایل دیگری مرده بودند. این موضوع نشانگر آن است که عوامل دیگری مثل میزان توانایی گوساله در زنده ماندن پس از یک تولد بدون آسیب فیزیکی نیز دخیل هستند. یکی از دلایل معمول مرگ گوساله ها، (۱۰ مورد از ۶۰ گوساله یا ۱۷ درصد موارد) تنش تنفسی بود. حال علائم آن را مرور می کنیم.

مکونیوم اولین مدفوع گوساله است که خمیری و کهربایی (قهوه ای زرد) رنگ است. اگر گوساله به سختی به دنیا آمده باشد، تحت فشار بوده باشد یا کمبود اکسیژن داشته باشد آنگاه مکونیوم را دفع می کند و مایع آمنیوتیک و موهای اطراف مقعد را کثیف می کند. کمبود اکسیژن قبل از تولد به خاطر جدا شدن جفت از رحم یا پیچ خوردگی و یا پارگی طناب جفت می باشد. وجود مکونیوم روی موی سفید به خوبی دیده می شود اما بر روی موی سیاه و قهوه ای به سختی دیده می شود. در حدود ۵ تا ۱۰ درصد زایش ها در انسان شواهد آلودگی با مکونیوم وجود دارد. گوساله هایی که در ابتدای تولد زنده هستند اما بعدا می میرند، حدود ۱۰ درصد آلودگی به مکونیوم شدید دارند. آلودگی با مکونیوم به معنی مردن گوساله نیست اما شاخصی از تنش در زمان تولد و کمبود اکسیژن گوساله است. در ۹ مورد از گوساله ها یا ۱۵ درصد آنها مایع آمنیوتیک وارد مجاری تنفسی شده بود. اگر به هنگام این تنفس بینی گوساله داخل مایع آمنیوتیک باشد، مایع آمنیوتیک وارد نای گوساله می شود. برخی از این گوساله ها که مایع آمنیوتیک را تنفس کرده اند تولد خلفی داشته اند به طوری که بینی آنها در مایع آمنیوتیک شناور است. حدود ۱۰ درصد گوساله ها که طی زایمان تلف شده اند تولد خلفی داشته اند.

راه تشخیص آنکه گوساله قبل از تولد مرده بوده است یا نه؟ آزمایش شناور بودن ریه ها در آب است.

یک آزمایش سریع برای آنکه معلوم شود آیا گوساله در زمان تولد مرده بوده یا بلافاصله پس از تولد مرده است شناور کردن ریه ها در آب است. اگر ریه ها در آب شناور شود می دانیم که گوساله زنده بوده و تنفس کرده یا بلافاصله بعد از تولد مرده است. ۱۰ مورد از ۶۰ گوساله (۱۷درصد) یک بار تنفس کرده بودند که نشان می دهد، زمان تولد زنده بوده اند و مدت کوتاهی پس از تولد مرده اند.

چهار مورد از مرده زایی ها یا ۷ درصد آنها یک روز پیش از تولد مرده بودند. در اینجا فهرستی برای تخمین زمان مردن جنین یا گوساله ارائه می شود.

به خاطر نفوذ باکتری ها به گردن رحم، گوساله های مرده ای که بیش از یک روز از سن آنها می گذرد بوی زننده ای دارند. باکتری هایی که از تلفات مرده زایی به دست آمده اند مخلوطی از باکتری ها هستند که به طور معمول در محیط اطراف گاو وجود دارند (Ecoil غیر همولیتیک، آرکانوباکتریوم پیوژنز و غیره). اگر تعدا زیادی از مرده زایی ها همراه با تجزیه جنین و سقط در طی آبستنی باشد، باید به دنبال تشخیص IBR، بروسلوز، کمپیلوباکتر، لیستریوز، سالمونلوز، نئوسپورا، تب Q یا لپتوسپیروز باشید.

آلودگی با ویروس BVD از عوامل معمول مرده زایی و سقط جنین در گله مورد بررسی نبود. فقط سه مورد از ۶۰ مورد مثبت بود.

*برخی موارد مرده زایی می توانند بیش از یک جراحت داشته باشند. به عنوان مثال در یک مرده زایی مایعات آمنیوتیکی در ریه و آلودگی با مکونیوم با هم مشاهده شد.

در یک مورد در کام دهان و بینی گوساله شکاف مادرزادی دیده شد. در یک مورد دیگر بزرگ شدن قلب همراه با نقص در دیواره قلب مشاهده شد. هر دوی این ناهنجاری ها به ندرت روی می دهند و فقط متعلق به گاو نمی باشد. نقصان دیواره قلب از معمول ترین نارسایی ها در مرده زایی های گاو است. اگر تعداد زیادی گوساله با ناهنجاری غیرعادی وجود دارند و یک پیشینه ژنتیکی در گله دارید، باید بررسی دقیق تری انجام دهید.

در ۳۲ درصد مرده زایی ها هیچ موردی مشاهده نکردیم که بتواند باعث مرگ شده باشد. به هر حال، گوساله هایی که به خاطر کمبود اکسیژن حاد یا اسیدوز می میرند ممکن است جراحت قابل مشاهده ای نداشته باشند. جنین گاو نسبت به کمبود اکسیژن حساس است به طوری که اکثر آنها بیش از ۵ دقیقه تحمل نمی کنند. مواردی که زنده می مانند ضعیف می شوند و نمی توانند بایستند.

معاینه مشاهده ای و کالبدگشایی مشخص نمود که حدود ۹۰ درصد موارد در این دامداری در زمان تولد زنده بوده اند. فقط تعداد محدودی (۴ مورد از ۶۰ مورد) بیش از یک روز قبل از شروع زایمان مرده بودند. اکثر آنها به خاطر آسیب فیزیکی در زمان تولد تلف نشده بودند. معاینه و کالبدگشایی گوساله ها می تواند بیانگر زمان مرگ گوساله ها باشد. وقتی تعداد زیادی از آنها معاینه می شوند، وجود زخم های مشابه اطلاعاتی به وجود می آورد که می تواند عامل ایجاد تغییرات مفید و موثر واقع شود.

از دامپزشک خود بخواهید در معاینه موارد مرده زایی به شما کمک کند و عوامل احتمالی را شناسایی کنید. بررسی کامل شامل کنترل عوامل خطرساز مثل گاوهای خیلی چاق و دلیل جا به جایی گاوها به هنگام زایمان باشد. در بررسی بیشتر باید برنامه زایمان را به خوبی تنظیم کنید که چه زمان و چگونه به زایمان کمک شود و مشخص شود آیا عامل ژنتیک (عامل PTA آسان زایی برای مرده زایی نرها) تاثیر مثبتی دارد یا نه؟ میزان قابل قبول مرده زایی باید بین ۶ تا ۸ درصد باشد.