پدیده کشند قرمز در آبهای خلیج فارس و دریای عمان
کشند قرمز نامی است برای یک رویداد طبیعی که به آن شکوفایی جلبکی نیز می گویند. این پدیده در خورها، آبهای شور و یا آبهای شیرین اتفاق می افتد و طی آن جلبک ها به سرعت در ستون آب تجمع می یابند. این جلبک ها در بیشتر مواقع شامل فیتو پلانکتون ها هستند که ارگانیسمهایی تک سلولی و گیاه مانند می باشند که می توانند لکه های بزرگی را نزدیک سطح آب ایجاد نمایند. گونه های خاصی از فیتو پلانکتون های فتو سنتز کننده رنگدانه هایی دارند که به رنگهای سبز، قهوه ای و یا قرمز می باشند. وقتی که جلبک در تراکم های بالا وجود دارد، آب تغییر رنگ می دهد و به رنگ سبز، زرد، قهوه ای یا قرمز در می آید. تمام شکوفایی های جلبکی تراکم بالایی ندارند تا منجر به تغییر رنگ آب گردند. همچنین با وجود اینکه به تمام انواع شکوفایی در اصطلاح کشند قرمز (Red tide) گفته می شود، تمام آبهایی که در آنها شکوفایی رخ داده به رنگ قرمز در نمی آیند.
کشند قرمز در ساحل دوبی ( این کشند ناشی از گونه ککلودینوم بوده و رنگ آن قرمز متمایل به قهوه ای است)
برخی از انواع کشند قرمز به تولید سمهای طبیعی، کاهش اکسیژن محلول یا سایر تاثیرات منفی می انجامد. بیشترین اثرگذاری کشند قرمز مربوط به مرگ و میر آبزیان وحشی دریایی و ماهیان ساحلی، پرندگان، پستانداران دریایی و سایر موجودات است.
برخی از جلبک های مذکور تولید سم می کنند و نرمتنانی مانند اویسترها، صدف ها و سایر موجودات فیلتر کننده از آنها تغذیه می کنند. از این طریق سم وارد بدن آنها و سپس ماهیانی که از آنها تغذیه می کنند می شوند و در ادامه زنجیره غذایی وارد بدن انسان می شود. هر چند تمامی گونه های مسبب کشند قرمز سمی نیستند اما گونه های سمی بیشتر در بوجود آمدن این پدیده دخیل هستند. از این رو پدیده مذکور می تواند سبب بروز بیماری های خطرناکی شود و اثرات زیانبار اقتصادی به دنبال داشته باشد که از جمله دلایل ان می توان به صدمه خوردن به صنعت توریسم اشاره کرد. بنابراین شناخت این رویداد و راههای جلوگیری از آن لازم و ضروری به نظر می رسد.
شکوفایی، به صورت پایدار می تواند سبب کمبود اکسیژن منطقه (شب هنگام) شده و در نتیجه خفگی آبزیان را به دنبال داشته باشد و گاه به حالت لزج و چسبنده دیده می شود، بطوریکه وقتی آب را در دست گرفته از بین انگشتان به صورت یک توده غلیظ خارج می شود که در این مرحله، بیشترین مرگ و میر موجودات دریایی اتفاق می افتد.
در خلیج فارس شکوفایی فیتو پلانکنونی از اوایل مهرماه سال ۱۳۸۷ از منطقه هرمز شروع و در سواحل جنوبی قشم، بندر عباس، بندر لنگه و سیری مشاهده گردید. پس از مشاهده شکوفایی، تیم تحقیقاتی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان شامل متخصصین شیمی دریا، زیست شناسی دریا و فیزیک دریا تشکیل و اقدامات زیر انجام گردید.
۱- نمونه برداری از آب منطقه به صورت هفتگی و روزانه
۲- شناسایی گونه ای پلانکتونی شکوفا شده که به تائید کارشناسان کشور کره نیز رسید.
۳- تعیین تراکم گونه شکوفا شده
۴- لیست ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آبهای منطقه
۵- نمونه برداری و شناسایی آبزیان تلف شده