وبلاگ دستچین

بطوری که با انتقال و تکثیر مولد ماهیان مناطق مرجانی و پرورش آنها در قفس محور فعالیت را از صیادی ناپایدار به سمت آبزی پروری پایدار سوق داده است. دوازدهم ژوئن سال ۲۰۰۴ روزی مهم در تاریخ حفاظت محیط زیست دریایی اندونزی بود زیرا در این روز نتایج پروژه پرورش ماهی دریایی در قفس های کوچک در شرق اندونزی بدست آمد و ۵۰۰ کیلوگرم هامور تولید شده در این پروژه به فروش رسید و به عنوان اولین تولید، اهداف زیادی از جمله معرفی و شناساندن امکان سنجی پرورش ماهی در دریا را توسط تعاونی های روستایی به منظور امرار معاش آنها و جلوگیری از فعالیت های مخرب صیادی همانند استفاده از مواد منفجره و سموم در صید آبزیان تحقق بخشید. این فعالیت یکی از روش های متعددی است که می تواند برای محافظت از اکوسیستم صخره های مرجانی پارک ملی کومودو در اندونزی بکار گرفته شود. این پروژه پایلوت برای تولید ۲۵ تن ماهی هامور و ماهی سرخو در سال طراحی شده است که بخشی از برنامه ای بزرگتر برای تولید ۲۵۰ تن در سال در همین منطقه است. تولیدات مذکور بصورت ماهی زنده در بازار زنده فروشی ماهیان صخره های مرجانی در هنگ کنگ به فروش خواهد رسید.
این پروژه که توسط یک شرکت آمریکایی طراحی و راه اندازی شده با همکاری بخش خصوصی و با نظارت سازمان حفاظت از طبیعت اندونزی فعالیت می کند. این سازمان وظیفه ارائه فنون جدید برای حفاظت محیط را به عهده دارد. هم اکنون که توانایی های این صنعت در این منطقه معرفی و مشخص شده است، سازمان مذکور با جدیت به دنبال مشارکت مردم و بخش خصوصی اندونزی است تا بتواند این پروژه را به تجارت چند جانبه تبدیل کند. تجارتی که سودمند بوده و سازگار با محیط زیست است و برای تشکل های محلی معیشت مستمر را فراهم می کند. این پروژه شامل احداث مرکز تکثیر ماهیان دریایی بصورت پایلوت است که بچه ماهی مورد نیاز را تامین می کند بطوریکه با نگهداری مولدین ۶ گونه محلی (هامور و سرخو) در قفس های دریایی و جمع آوری تخم آنها، این امر تحقق می یابد. علت استفاده نکردن از گونه های غیر بومی کاهش ریسک انتقال بیماریها از نقاط دیگر به این منطقه بوده است. این پروژه در نگهداری موفقیت آمیز مولدین و جمع آوری تخم آنها بصورت مستقیم از قفس ها پیشگام بوده و به این ترتیب از هزینه های اضافی احداث مخازن در خشکی جلوگیری کرده است. میزان تخم و درصد تفریخ عالی بوده است و اغلب گونه ها بصورت طبیعی تخم ریزی کردند و نیازی به هورمونهای محرک تخم ریزی نبود.
شش گونه ماهی نگهداری شده در قفس عبارت بودند از:
۱. ماهی هامور ببری ( Epinephelus Fuscoguttatus )
۲. ماهی هامور خور ( E. Coioides )
۳. ماهی هامور mouse – Cromileptes altivelis
۴. ماهی هامور لئوپارد ( Plectropomus Leopardus )
۵. ماهی سرخوی حرا ( Lutjanus argentimaculatus )
۶. ماهی سی باس آسیایی ( Lates Calcarifer )
با اعمال نظارت مجوز پرورش به واحدهای مجزا و مزارع بر اساس نیاز بازار، خصوصیات محیط پرورش و آسان بودن فناوری پرورش گونه ها صادر گردید. بدیهی است که گونه های مختلف، ویژگی های زیستی متفاوتی دارند، برای مثال، ماهی هامور ببری سریع الرشد است ( رسیدن به وزن بازاری ۷۰۰ـ۵۰۰ گرمی طی ۱۲ ماه در قفس های دریایی انجام می گیرد) و قیمت بالایی را در بازار دارد. یعنی ۱۲ دلار آمریکا در هر کیلوگرم در خارج از مزرعه به فروش می رسد. اما در این گونه که می بایست پرورش متراکم داشته باشیم، هم جنس خواری شدید وجود دارد و می بایست به طور منظم نسبت به درجه بندی آنها اقدام گردد ولی در ماهی هامور خور که مراحل پرورش لاروی آسانی دارد و نسبت بازماندگی آن بیشتر است، قیمت پائینی در بازار مصرف دارد و هر کیلوگرم آن ۵ دلار آمریکا است.ماهی هامور mouse به ازاء هر کیلوگرم ۳۰ دلار آمریکا ارزش دارد ولی سرعت رشد کندی دارد و زمان رسیدن به وزن بازاری آن به ۲۰ ماه می رسد. مراحل پرورش لاروی آن دشوار است و درصد بازماندگی آن نسبت به گونه های دیگر پائین تر است. ماهی سرخوی حرا در بازار دارای قیمت پائینی است، اما به علت تراکم پذیری بالا و امکان تولید انبوه آن مورد توجه می باشد. بدین ترتیب پرورش دهنده ماهی در قفس میتواند با تولید گونه های متعدد و توزیع ریسک کار خود ترکیبی از گونه های سریع الرشد با قیمت پایین و گونه های کند رشد ولی با قیمت بالا، میزان ریسک خود را پائین بیاورد.
●مرکز تکثیر:
مرکز تکثیر این پروژه توسط انستیتو تحقیقاتی گوندول بالی اندونزی طراحی و نظارت شده است و پشتیبانی فنی این بخش از پروژه نیز برعهده همین موسسه است. در طراحی مرکز، عملیات راه اندازی و احداث با مواد قابل تأمین در محل و بومی با هزینه پایین و با کمترین اتکا به تجهیزات وارداتی توجه زیادی شده است. این طراحی برای مردم فقیر منطقه کومودو بهترین پیشنهاد بوده است. این مرکز برای تولید ۱۰۰۰۰۰ بچه ماهی در سال طراحی شده است ولی می توان بدون ایجاد تغییرات در تجهیزات موجود فراتر از این ظرفیت را نیز تولید کرد. روتیفرهای SS, S با روش های پرورش انبوه، تولید می شوند و توسط تولیدات جلبکی مانند نانوکلرپسیس – Nannochloropsis – و مخمر تغذیه می شوند. بنابراین جلبک ها و روتیفر را به سادگی می توان از گوندول تامین کرد. جلبکها و روتیفرها در مخازن بتنی بیرونی توسط نور خورشید و بارورکننده های صنعتی (کودهای شیمیایی) بطور موفقیت آمیزی پرورش یافتند. سیست آرتمیای وارداتی و غذاهای غنی شده و غذاهای لاروی نیز درداخل اندونزی قابل تامین هستند. آب کافی برای مرکز تکثیر توسط یک سیستم جداگانه تأمین می گردد. آب دریا که وارد مرکز تکثیر می شود، ابتدا از فیلترهای شنی عبور داده می شود و در صورت نیاز با فیلترهای ۵ میکرونی فیلتر می شوند ( برای بخش نوزادگاهی نیازی به استفاده از این فیلتر نیست). کیفیت آب عالی است و دما بصورت ثابت بین ۳۰ تا ۲۸ درجه سانتی گراد نگهداشته می شود. البته آب ورودی ابتدا به حوضچه های رسوب گیر هدایت می شود و در آن جا مواد غیر محلول آب، رسوب داده می شوند و مواد آلی آب هم بصورت طبیعی شکسته و تجزیه می شود و به مواد معدنی مفید تبدیل می گردد. پرورش لاروها در مخازن بتنی ۱۰ متر مکعبی با دوره نوری تنظیم شده، انجام می گردد. تمام گونه های تولید شده در سن ۵۰ روز، تغییر رژیم غذایی می دهند و در این سن به مخازن پرورش نوزادگاهی یا نرسری انتقال داده می شوند تا مراحل انطباق پذیری با شرایط پرورش در قفس انجام گیرد. ( نرسری در خارج از سالن قرار دارد و دوره نوری بر اساس شرایط محیطی است و تنظیم شده نمی باشد)
●مزارع پرورش:
همانطور که اشاره شد، هدف از اجرای این پروژه، وارد شدن تعاونی های محلی به صنعت پرورش گونه های دریایی بومی منطقه است که بچه ماهیان مورد نیاز از مرکز تکثیر مذکور تأمین می گردد. با توجه به اینکه تشکل ها یا تعاونی های روستایی، در این مناطق زندگی می کنند و دارای تجارب ارزشمندی در زمینه نگهداری ماهیان وحشی زنده در تورهای کوچک و مراحل حمل و نقل آنها تا بازار مقصد هستند و علاقه شدیدی نسبت به اجرای پروژه از خود نشان داده اند، به عنوان بهترین گزینه در اجرای پروژه و توسعه آن در منطقه انتخاب شده اند. سپس، قفسها در واحدهای کوچک و با مواد قابل دسترس محلی مانند چوب و پلاستیک ساخته و نصب شدند. این قفسها با وجود کم هزینه بودن، بسیار محکم و انعطاف پذیر هستند. آنها در نواحی ساحلی و به دور ازامواج دریا در مناطق پناهگاهی نصب گردیدند. هر قفس توانایی تولید ۶ تن در سال را دارد و هر مجموعه شناور (یک واحد) دارای گروههای مختلف قفس با قطر ۳، ۴ و ۵ متری می باشد. این قفسها برای تولید هامور و درجه بندی آنها بطور منظم مناسب می باشند. تمام واحدها به استفاده از غذای پلت شده تشویق شدند و با توجه به اینکه بخشی از اهداف پروژه، ارتقای بهره وری است، تعدادی از مردم به تهیه و تدارک غذای پلت شده که در اندونزی تولید می شود مشغول شدند. مرکز تولید کننده بچه ماهیان علاوه بر این کار، وظیفه دیگری به عهده داشت و آن پشتیبانی فنی از مزارع پرورش ماهی در قفس بود. برای مثال، تشخیص بیماریها و چگونگی درمان آنها به عهده این بخش می باشد. نواحی ساحلی منطقه کومودو در اندونزی برای پرورش ماهی در قفس در مقیاس کوچک مناسب بوده و محل های مناسب دیگری برای افزایش تولید و اشتغال نیز شناسایی گردیده است. همه مزارع پرورشی در قفس توسط برنامه مراقبت زیست محیطی کنترل می شوند. همچنین مطالعات تعیین ظرفیت نهایی پرورش ماهی در قفس در این نواحی در دست اجرا می باشد که در آینده اعلام می گردد. هر مزرعه توسط تعدادی از روستائیان اداره می شود. بطوریکه عده ای روی قفس ها کار می نمایند و عده ای دیگر نظارت و هماهنگی را انجام می دهند که از بزرگان روستا به حساب می آیند. آموزش و پشتیبانی فنی توسط کارکنان پروژه پرورش ماهی کومودو انجام می پذیرد.