بیماری اسیدوز شکمبه در گاوهای شیری (۶-درمان اسیدوز)
درمان اسیدوز
درمان اسیدوز بسیار مشکل است. دامپزشک باید تشخیص دهد که آیا دارو درمانی به تنهایی کافی می باشد یا اینکه عمل جراحی رومینوتومی لازم است. به علاوه در صورتیکه نشانه های اسیدوز تا ۲۴ ساعت باقی بماند صدمات وارده به مخاط شکمبه به حدی است که ممکن است هیچ درمانی سبب بهبودی آن نشود. اگر تعداد دامهای درگیر بیش از یک مورد باشد، مشکلات درمان چند برابر خواهد شد، چرا که زمان مناسب برای درمان هر راس طولانی تر شده و همچنین هزینه های درمان نیز افزایش می یابد.
درمان باید سبب اصلاح اسیدوز و جلوگیری از تولید بیشتر اسید لاکتیک در شکمبه شود. جراحی به روش رومینوتومی به منظور تخلیه شکمبه در دامی که PH شکمبه آن حدود ۵ یا کمتر و ضربان قلب آن بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه است، همچنین دچار دهیدراسیون شدید بالای ۸% و انبساط شکمبه و زمین گیری شده است ضروری می باشد. در این روش درون شکمبه چندین بار با آب شستشو داده شده و سپس تخلیه می شود تا در حد امکان اسید لاکتیک تولید شده در درون شکمبه خارج گردد. سپس مواد مسهل، یونجه مرغوب، داروهای حاوی فلور شکمبه به درون شکمبه ریخته می شود. سپس کلسیم تزریقی داخل وریدی تجویز و الکترولیت تراپی صورت می گیرد.
در دامهایی که علائم ضعیف تری نشان می دهند و یا در مواقعی که به دلیل تعدد دامهای مبتلا جراحی رومینوتومی غیر ممکن می شود، باید از سایر روشهای درمانی استفاده نمود. یکی از این روشها استفاده از لوله معدی با قطر بزرگ یا لوله Kingman برای چندین بار شستشوی شکمبه با ۱۰ تا ۲۰ گالن آب ولرم است. در این روش درمانی، تخلیه آب گرم وارد شده به درون شکمبه امری بسیار مهم است. پس از شستشوی شکمبه، تجویز محلولهای آنتی اسید نظیر هیدروکسید منیزیم و بیکربنات سدیم یا مواد رومینوتوریک ضروری است. تزریق محلولهای کلسیم و تزریق وریدی محلولهای الکترولیت نیز به عنوان یک درمان کمکی توصیه می گردد. باید از نوشیدن بیش از حد آب توسط دامهای مبتلا جلوگیری گردد چرا که به دلیل آتونیک بودن شکمبه حجم زیاد آب نوشیده شده سبب انبساط مجدد آن خواهد شد. به محض شروع مجدد حرکات و انقباضات شکمبه می توان آب را به صورت آزاد در اختیار دام قرار داد.
در صورتیکه ضربان قلب دام حدود ۱۰۰ ضربه در دقیقه و شکمبه تا حدی فعال باشد و دهیدراتاسیون نیز چندان شدید نباشد، درمان با تجویز داروهای آنتی اسید و رومینوتوریک از طریق لوله معدی و تزریق محلولهای کلسیم به سادگی امکان پذیر خواهد بود.
سایر روشهای درمانی به صورت تجربی است. برخی از دامپزشکان در موارد بروز اسیدوز از داروهایی نظیر آنتی هیستامین استفاده می کنند و یا جهت کاهش جمعیت استرپتوکوکوس بویس در شکمبه اقدام به تجویز خوراکی محلولهای پنی سیلینی با استفاده از لوله معدی و استفاده از علوفه به تنهایی می نمایند.
آنتی بیوتیک هایی نظیر پنی سیلین، تایلوزین، سولفونامیدها و تتراسایکلین نیز جهت کاهش ریسک آبسه های کبدی مورد استفاده قرار می گیرند. دیگر درمانهای تکمیلی نظیر استفاده از فلونیکسین مگلومین برای کنترل آندوتوکسیما، محلولهای تزریقی کلسیم-منیزیم جهت مقابله با هیپوکلسیمی ثانویه و هیپومنیزیمی و تیامین جهت پیشگیری از پلیوانسفالومالاسیا نیز باید مد نظر قرار گیرد.